Chodzi o projekt nowelizacji Kodeksu pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, za którego opracowanie odpowiada Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii.

Celem projektu jest wprowadzenie do Kodeksu pracy rozwiązań umożliwiających wykonywanie pracy w formie pracy zdalnej. "Dzięki wprowadzeniu do Kodeksu pracy regulacji dotyczącej pracy zdalnej, pracodawcy oraz pracownicy będą mogli korzystać z pracy zdalnej na stałe. Jednocześnie zostaną zapewnione odpowiednie gwarancje bezpieczeństwa i ochrony pracownika wykonującego pracę zdalną" - wyjaśniło MRPiT.

W projekcie zawarto definicję pracy zdalnej - to "praca polegająca na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków  bezpośredniego porozumiewania się na odległość". Jak tłumaczy MRPiT, możliwa będzie zatem zarówno całkowita, jak i hybrydowa praca zdalna – stosownie do potrzeb i uzgodnień pracownika i pracodawcy.

Inne rozwiązanie polega na tym, by praca zdalna mogła być uzgodniona przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia; w drugim przypadku do zmiany umowy o pracę – w zakresie miejsca wykonywania pracy – nie będzie wymagana forma pisemna.

Zgodnie z projektem praca zdalna będzie mogła być wykonywana również na polecenie pracodawcy w szczególnych przypadkach -  m.in. obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu. Przewiduje się ją też w wypadku, gdy będzie to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi "bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe".

Polecenie będzie wymagało odebrania od pracownika oświadczenia, że ma on warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej. "Ocena w tym zakresie będzie należeć wyłącznie do pracownika".

Projekt ustawy określa ponadto krąg pracowników, których wniosek o wykonywanie pracy zdalnej będzie dla pracodawcy co do zasady wiążący. Są to: pracownicy wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia, a także pracownicy - rodzice dzieci z niepełnosprawnością.

Projekt zawiera też zakaz wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę "z uwagi na odmowę lub zaprzestanie przez niego wykonywania pracy zdalnej oraz zakaz dyskryminacji pracownika wykonującego pracę zdalną".

W myśl projektowych przepisów pracodawca będzie ponadto zobowiązany m.in.: dostarczyć pracownikowi materiały i narzędzia pracy niezbędne do wykonywania pracy zdalnej, jak też pokryć koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej - "przede wszystkim koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także koszty energii elektrycznej oraz dostępu do łączy telekomunikacyjnych". Wskazano też na konieczność zapewnienia pracownikowi pomocy technicznej i niezbędnego szkolenia "w zakresie obsługi narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej".

Proponuje się też, by pracownik wykonujący pracę zdalną miał zapewnioną możliwość przebywania na terenie zakładu pracy, kontaktowania się z innymi pracownikami oraz korzystania z pomieszczeń i urządzeń pracodawcy, z zakładowych obiektów socjalnych i prowadzonej działalności socjalnej – na zasadach przyjętych dla ogółu pracowników.

Projekt wprowadza również zmianę dla pracodawców dającą możliwość – w przypadku wykonywania pracy zdalnej – aby wszystkie wnioski pracownika, dla których przepisy kodeksu wymagają formy pisemnej, np. wnioski o udzielenie czasu wolnego od pracy w zamian za pracę nadliczbową, mogły być składane w postaci papierowej lub elektronicznej, zatem także drogą mailową.

Na wniosek pracownika praca zdalna będzie mogła być wykonywana także w sposób okazjonalny (w wymiarze 12 dni w roku kalendarzowym.

Z danych Eurostatu za 2019 r. wynika, że w Polsce niecałe 15 proc. osób pracowało zdalnie stale lub czasami i jest to wartość zbliżona do unijnej średniej. Największy odsetek osób pracujących zdalnie stale lub czasami wśród krajów UE występuje w Szwecji i Holandii (ok. 37 proc.), Luksemburgu (ok. 33 proc.) i Finlandii (32 proc.).

maja/ woj/