"Czas na kolejne przekształcenie i eliminowanie użytkowania wieczystego na gruntach zajmowanych dziś przez przedsiębiorców oraz wszystkie inne organizacje i związki, m.in. kościoły, obiekty sportowe" - powiedział szef MRiT Waldemar Buda podczas czwartkowej konferencji dotyczącej planowanych zmian w użytkowaniu wieczystym gruntów. Podkreślił, że każdy z tych podmiotów będzie mógł złożyć wniosek o przekształcenie, a Skarb Państwa ani samorząd nie będzie mógł odmówić.

Buda stwierdził, że użytkowanie wieczyste to "relikt przeszłości, prawo ustanowione w czasach głębokiej komuny". Zwrócił uwagę, że obecnie na gruntach będących w użytkowaniu wieczystym ich właściciel, którym jest samorząd, albo Skarb Państwa nie ma praw decyzyjnych - nie może gruntu sprzedać czy nim dysponować.

Minister przypomniał, że reforma użytkowania wieczystego rozpoczęła się w 2019 roku - dotyczyła lokali mieszkalnych. "Ponad 2 mln Polaków otrzymało na własność grunty" - podkreślił.

W myśl rozwiązań opracowanych w resorcie rozwoju wszyscy użytkownicy wieczyści będą mogli wystąpić z "roszczeniem o przekształcenie użytkowania wieczystego we własność". Buda dodał, że nie będzie to poddane woli, czy jej braku, ze strony przedstawicieli Skarbu Państwa albo samorządu - "wniosek będzie wiążący dla właściciela".

Zgodnie z planowanymi regulacjami w przypadku gruntów Skarbu Państwa będzie możliwość wykupu jednorazowego albo wykupu w ratach. "W formule wykupu jednorazowego będzie oferta wykupu 20 dotychczasowych opłat rocznych oraz 25 opłat rocznych w przypadku płatności ratalnej" - tłumaczył Buda. Dodał, że będzie się to przekładało mniej więcej na 60 proc. obecnej wartości nieruchomości. W myśl nowych rozwiązań przekształceniowa opłata jednorazowa, uprawniająca do bonifikaty, będzie mogła być wniesienia do końca roku - nawet w III czy IV kwartale.

W przypadku gruntów należących do jednostek samorządu terytorialnego, jak wyjaśnił Buda, "trzeba pozostawić swobodę w kształtowaniu zasad przekształcenia po stronie samorządu". Mówimy tu tylko o pewnych warunkach brzegowych" - powiedział. Dodał, że jednym z takich warunków jest np. preferencja w przypadku chęci nabycia przez użytkownika gruntu jednorazowo.

W komunikacie MRiT sprecyzowało jak będzie wyglądał nowy model odpłatności za grunty sprzedawane inwestorom, którzy dotychczas byli użytkownikami wieczystymi. Proponowane rozwiązania zakładają, że: 

- Cena gruntu Skarbu Państwa to 20-krotność opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste w przypadku płatności jednorazowej (25-krotność przy płatności ratach), nie więcej jednak niż 60% gruntu.
- W przypadku gruntu JST cena wykupu to co najmniej 20-krotność opłaty rocznej, jednak nie więcej niż wartość gruntu.
- Dodatkowe preferencje w przypadku płatności jednorazowej przyznawane przez samorządy jeśli grunt ma zostać przeznaczony na cele mieszkaniowe.
- W przypadku różnicy między wartością rynkową gruntu a ceną, możliwość rozliczenia w ramach limitu pomocy de minimis (czyli dozwolonego wsparcia publicznego) i ewentualna dopłata po przekroczeniu tego limitu.

Na konferencji prasowej minister wyraził nadzieję, że reforma "zamknie się w ciągu jednego roku kalendarzowego".

Odnosząc się do korzyści związanych z reformą, Buda wskazał, że dodatkowe wpływy z przekształceń użytkowania we własność na gruntach Skarbu Państwa powinny wynieść w 2023 r. od 1 mld 420 mln zł do nawet 2 mld 850 mln zł. "W przypadku samorządów szacujemy, że dodatkowe środki to będzie od 1 mld 180 mln zł do nawet 2 mld 370 mln zł" - wyliczał.

W ocenie Budy dzięki tym przepisom przedsiębiorcy będą mieli "stabilniejsze warunki do prowadzenia działalności gospodarczej". "Opłata za użytkowanie wieczyste rosła, była często waloryzowania, stanowiła znaczący koszt funkcjonowania przedsiębiorstw" - powiedział.

"Chcielibyśmy, aby z obecnych mniej więcej 400 tys. użytkowników wieczystych, co najmniej połowa w 2023 r. skorzystała z tych rozwiązań" - powiedział Buda. Ocenił, że z użytkowania wieczystego "zrezygnujemy całkowicie w najbliższych dwóch latach".

Szef MRiT wyraził nadzieję, że reforma ruszy w I kwartale 2023 roku. "Proces legislacyjny będzie ekspresowy, będziemy chcieli jak najszybciej przeprowadzić te przepisy przez ścieżkę rządową i parlamentarną" - powiedział.

Jak podało MRiT w oparciu o dane z ksiąg wieczystych, obecnie w Polsce jest 405 796 gruntów w użytkowaniu wieczystym. W przypadku zainteresowania nabywaniem na poziomie 25 proc. i płatności jednorazowej przez 50 proc. kupujących zysk ze sprzedaży osiągnie szacunkowo 3 mld zł dla Skarbu Państwa oraz 2 mld zł dla JST. 

maja/ woj/