Centralny Rejestr Umów to instrument, który ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Zakłada on udostępnianie informacji o umowach zawartych przez podmioty realizujące zadania publiczne w jawnym, ogólnodostępnym systemie. 

Prace nad wdrożeniem systemu wciąż trwają, a Ministerstwo Finansów postuluje, by rejestr objął umowy od 10 tys. zł, a nie jak dotychczas zakładał projekt od 500 zł.

„Ta zmiana spowoduje ukrycie przed obywatelami, w skrajnych przypadkach, nawet ponad 90 proc. wydatków publicznych danej instytucji. Tak nie odbuduje się zaufania społecznego” - napisali autorzy petycji.

„Przez ostatnie lata opinią publiczną wstrząsały informacje o kontrowersyjnych umowach, wypłatach czy dotacjach ze środków publicznych. (…) Dzięki Centralnemu Rejestrowi Umów obywatele zyskają realne narzędzie do sprawdzania, na co wydawane są ich podatki” – czytamy w petycji.

Jak przekazała Sieć Obywatelska Watchdog Polska, z przeprowadzonych przez organizację badań wynika, że „w przypadku wprowadzenia progu 10 000 zł, w Rejestrze nie zostanie ujawnionych ok. 70 proc. umów zawieranych przez jednostki samorządu terytorialnego”.

„Jak przeciętny obywatel ma zaufać państwu, jeżeli budowany system w wielu samorządach i innych jednostkach finansów publicznych pokaże tylko niewielką liczbę umów. To będzie pozór, a wręcz atrapa przejrzystości” – zaznaczyły organizacje.

Apel o niepodnoszenie progu publikacji umów trafił w poniedziałek do Kancelarii Premiera. Dotychczas dokument podpisało 46 organizacji i ponad 1200 osób.

Centralny Rejestr Umów (CRU) to system teleinformatyczny stworzony dla podmiotów realizujących zadania publiczne, którego celem jest udostępnianie informacji o umowach przez nie zawieranych. System ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r. dla jednostek sektora finansów publicznych. Samorządy będą musiały korzystać z systemu od 1 lipca przyszłego roku.

mc/