Agroturystyka w Polsce

Liczba  miejsc  noclegowych  w  gospodarstwach  agroturystycznych w Polsce stanowi wciąż niewielką  część  ogółu  turystycznych  noclegów  w  kraju.  Najczęściej  szacowano ją na 4–6%. Poza tym uznaje się, że gospodarstwa agroturystyczne stanowią 0,3% ogółu polskich gospodarstw rolnych. Baza agroturystyczna zajmuje więc swoistą niszę turystyki. W przestrzeni pojedynczych wsi jest jednak wyraźnie zauważalna zarówno przez jej mieszkańców, jak i przyjezdnych. Sprzyja ona zmianie  postrzegania  wsi,  coraz  częściej  widzianej  przez  pryzmat  agroturystyki,  co wpływa na ograniczenie jej percepcji przez zacofanie czy biedę.

Łódź i okolice

Województwo łódzkie, w porównaniu z innymi regionami kraju, plasowało się zazwyczaj na odległych pozycjach pod względem liczby gospodarstw agroturystycznych (poniżej 13. na 16 możliwych). Regiony przodujące w  agroturystyce  zazwyczaj  miały  i  mają  5–9  razy  więcej  takich  obiektów  niż  łódzkie.  Przykładowo  w  2007  roku  w  województwach  małopolskim,  podkarpackim  i  warmińsko-mazurskim  znajdowało  się  mniej  więcej  40%  wszystkich  gospodarstw agroturystycznych  w  Polsce,  a  najmniej  było  w  opolskim,  lubuskim i łódzkim. Na rysunkach 15. i 16. przedstawiono za danymi GUS-owskimi rozmieszczenie obiektów agroturystycznych (całorocznych i sezonowych) i udzielonych noclegów  (turystom  krajowym  i  zagranicznym)  w  powiatach  województwa  łódzkiego.  Uwagę  zwracają  powiaty:  piotrkowski,  tomaszowski,  wieruszowski  i wieluński.



Rozmieszczenie  obiektów  agroturystycznych  w  regionie  łódzkim  wykazuje  dużą  zależność  z  występowaniem  walorów  przyrodniczych  takich  jak  woda,  las  czy park  krajobrazowy  (rys.  18).  Walory  te  koncentrują  się  wzdłuż  dwóch największych rzek regionu, czyli Pilicy na wschodzie i Warty na zachodzie.  Gospodarstwa agroturystyczne  mają  wyraźnie  większy  udział  na  obszarach nadpilicznych, gdzie znajdują się trzy parki krajobrazowe.

Rysunek 17. przedstawia rozwój ruchu krajowego i zagranicznego w obiektach  agroturystycznych  województwa  łódzkiego  w  latach  1998–2016  według  statystyk  GUS-owskich.  W  świetle  tych  danych  charakterystyczne  jest,  że  od  2011  roku  obserwuje  się  spadek  liczby  osób  korzystających  z  obiektów  agroturystycznych,  przy  czym  sama  ich  liczba  wykazuje  tendencję  wzrostową,  co  prezentuje rysunek 14.

W wypadku mieszkańców Łodzi ocenia się, że stopień ich zainteresowania agroturystyką był i jest umiarkowany. Na początku obecnego stulecia zaledwie 2,5% turystów uczestniczących  w  ruchu  agroturystycznym  pochodziło  z  Łodzi,  natomiast  z  Warszawy  –  25,4%,  miast  Górnego  Śląska  –  11,8%,  Krakowa  –  8%  i  Wrocławia  – 3,9%. Według raportu poświęconego zagadnieniom agroturystyki wskaźniki  dla  Łodzi  w  drugiej  dekadzie  naszego  stulecia  również  nie  są  korzystniejsze.  Stwierdzono,  że  goście  z  tego  miasta  przyjmowani  często  w  gospodarstwach  agroturystycznych  stanowili  26,7%,  a  rzadko  –  41,8%.  Dla  Warszawy  wskaźniki  te  wyniosły  odpowiednio:  52,9%  i  26,8%,  a dla Krakowa: 41% i 36,2%.

Przyczyn umiarkowanego zainteresowania  mieszkańców Łodzi agroturystyką jest wiele. Do najważniejszych można zaliczyć:
1)    tradycje  wypoczynku  na  działkach  rekreacyjnych  (własnych,  rodziny,  znajomych)
2)    tradycje wyjazdów wakacyjnych (koniecznie) nad morze lub w góry
3)    korzenie  wiejskie  i  przeświadczenie,  że  na  wsi  nie  ma  nic  ciekawego  

Wnioski

Pod  względem liczby obiektów i uczestników ruchu wypoczynkowego rozwój zaplecza agroturystycznego w województwie łódzkim należy ocenić  jako  umiarkowany. Lokalizacja  obiektów  agroturystycznych  związana  jest głównie  z  walorami  przyrodniczymi  obszarów  wiejskich.

Pod  względem  organizacyjnym  możemy mówić o słabej konsolidacji. Współpraca rozproszona jest między mało aktywnymi stowarzyszeniami  agroturystycznymi  a instytucjami  takimi  jak  ośrodki  doradztwa  rolniczego, lokalne grupy działania czy urząd marszałkowski. Właściciele gospodarstw  agroturystycznych  podchodzą  z dystansem  do  współpracy  z  innymi  podmiotami, kształtując  swoją  ofertę  wypoczynkową  głównie  według  własnych  gustów  i  możliwości. 

Istotną  cechą  agroturystyki w regionie łódzkim jest wyraźny podział na dwa typy oferty wypoczynkowej.  Pierwsza  –  pobytowa,  proponowana  na  atrakcyjnych obszarach  recepcji turystycznej związanych z rzekami, zbiornikami wodnymi i lasami, a w dalszej kolejności z walorami wsi i rolnictwa. Dostępna jest zatem głównie na obrzeżach regionu.

Druga dotyczy otoczenia miast aglomeracji łódzkiej, a więc bliskiego ich sąsiedztwa i nastawiona jest na wypoczynek krótki, jednodniowy (przeważnie  bez  noclegu), także  o  charakterze  edukacyjnym,  odnoszącym  się  do  tradycji  i  kultury  wsi.  Zarówno  oferta  agroturystyczna  pierwszego,  jaki  i  drugiego  typu  zwiększają atrakcyjność  obszarów  wiejskich  w  województwie  łódzkim i sprzyjają zmianie w postrzeganiu wsi przez pryzmat zacofania i biedy.

/Fragment książki Turystyczna baza noclegowa województwa łódzkiego, red. Roman Szkup, Łódź 2020/