Wprowadzenie obowiązku przeprowadzenia referendum lokalnego w sytuacji planowanych zmian terytorialnych oraz umożliwienie zaskarżania do sądu decyzji rządu w sprawie zmiany granic gminy – przewiduje poselski projekt nowelizacji ustaw o samorządzie gminnym, referendum lokalnym i K.p.a.
Posłowie KO złożyli w Sejmie projekt, który ich zdaniem „uszczelnieni" proces dokonywania zmian terytorialnych w gminach. Jak zauważyli, obecne wymogi jakie należy spełnić w procesie ustalania zmiany granic gmin „schodziły w ostatnich latach na dalszy plan”. Parlamentarzyści wskazali tu m.in. na przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którymi ustalenie i zmiana granic gmin powinny być dokonywane m.in. w sposób zapewniający gminie terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny oraz uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe.
Zdaniem posłów również opinie zainteresowanych gmin, które są wymagane przed wydaniem przez Radę Ministrów rozporządzenia w sprawie zmiany i ustalenia granic gmin nie mają charakteru wiążącego i „de facto — są przez decydentów lekceważone”.
Dlatego posłowie zaproponowali, że podstawą wydania rozporządzenia w sprawach zmiany granic gmin będzie prawomocna decyzja ministra właściwego do spraw administracji publicznej w sprawie zmian terytorialnych, która będzie wydawana po zasięgnięciu opinii rad gmin objętych planowanym tworzeniem, połączeniem, podziałem, zniesieniem lub ustaleniem ich granic.
Zgodnie z projektem decyzja podlegałaby zaskarżeniu do sądu administracyjnego, a do czasu prawomocnego rozpatrzenia skargi postępowanie w sprawie wydania rozporządzenia ulegałoby zawieszeniu. W konsekwencji nowe przepisy ustawy określają, że Rada Ministrów nie mogłaby dokonać zmian terytorialnych w gminach mocą rozporządzeń w przypadku, gdy gmina w zmienionych granicach lub gmina utworzona liczyłaby mniej niż 5000 mieszkańców.
„Jednocześnie, aby zapobiec nagminnemu dokonywaniu przez Radę Ministrów zmian w kształcie terytorialnym gmin, projekt ustawy w art. 4 w nowym ust. 3a przewiduje, że utworzenie, połączenie, podział, zniesienie gminy lub ustalenie jej granic będzie możliwe wyłącznie raz w czasie trwania kadencji rady gminy, nie później jednak niż z dniem 1 stycznia roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym kończy się kadencja rady gminy” – czytamy w uzasadnieniu.
Ponadto projekt przewiduje konieczność przeprowadzenia referendum lokalnego przez radę gminy w sytuacji planowanych zmian terytorialnych wobec tej gminy.
mp/