Za budowę społeczeństwa informacyjnego w Polsce odpowiada administracja publiczna. Samorządy mają jednak inne zadania w tym zakresie niż administracja centralna.
Za budowę społeczeństwa informacyjnego w Polsce odpowiada administracja publiczna. Samorządy mają jednak inne zadania w tym zakresie niż administracja centralna.
Budowa społeczeństwa informacyjnego to ciągły proces – nie ma określonego stanu, w którym można ogłosić jego zakończenie. Miary rozwoju społeczeństwa informacyjnego są jedynie szacunkowe i będą się zmieniać. Polska weszła na tę drogę rozwoju, zaś oczekiwania społeczne są już tak rozbudzone, że muszą być spełnione zarówno przez biznes, jak i przez administrację.
Za budowę społeczeństwa informacyjnego w Polsce odpowiada administracja publiczna. Ze względu na logikę i efektywność interwencji należy jednak wyraźnie rozgraniczyć zadania administracji centralnej (rządowej) od zadań samorządów (wojewódzkich, powiatowych i gminnych). Podział taki wynika nie tylko z ustawowej odpowiedzialności obydwu typów administracji publicznej, ale również z ich możliwości realizacyjnych. Przykładem może być uruchomienie procedury legislacyjnej. Przedstawiciele samorządu terytorialnego inicjatywę ustawodawczą muszą zgłosić jako projekt obywatelski, co jest ścieżką zdecydowanie bardziej skomplikowaną niż „rządowy projekt ustawy”.
Do podstawowych zadań administracji centralnej w zakresie budowy społeczeństwa informacyjnego należy:
¦ opracowanie i wdrożenie krajowej strategii budowy społeczeństwa informacyjnego oraz jej koordynacja z dokumentami UE
¦ przygotowanie otoczenia prawnego w Polsce, legislacja
¦ przygotowanie struktury logicznej i technicznej społeczeństwa informacyjnego w Polsce, opracowanie architektury korporacyjnej państwa
¦ opracowanie i wdrożenie rejestrów centralnych, rejestrów referencyjnych oraz kryteriów interoperacyjności
¦ przygotowanie i realizacja projektów z zakresu budowy SI o charakterze ogólnopolskim lub ponadregionalnym
¦ monitoring i ewaluacja budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce.
W przypadku administracji samorządowej należy rozdzielić zadania samorządu regionalnego od zadań samorządu lokalnego. W artykule 14.1 ustawy o samorządzie województwa określona została szczegółowa lista zadań własnych samorządu województwa, stanowiących „program obowiązkowy”. Do zadań tych zalicza się m.in. wspieranie edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego, promocję i ochronę zdrowia, wspieranie kultury i ochrony jej dóbr, modernizację terenów wiejskich, zagospodarowanie przestrzenne, organizację transportu zbiorowego i dróg publicznych, ochronę praw konsumentów, przeciwdziałanie bezrobociu i aktywizację lokalnego rynku pracy oraz działalność w zakresie telekomunikacji.
Z punktu widzenia budowy społeczeństwa informacyjnego w regionach kluczowe znaczenie miało uchwalenie „specustawy telekomunikacyjnej”. Dopiero od momentu wejścia w życie tej ustawy samorządy mogą budować sieci telekomunikacyjne (zarówno o zasięgu regionalnym, jak i lokalnym), co jest traktowane jako zadanie własne o charakterze użyteczności publicznej.
Podstawowe zadania samorządu regionalnego w zakresie budowy społeczeństwa informacyjnego obejmują:
¦ opracowanie i wdrożenie regionalnego programu budowy społeczeństwa informacyjnego oraz jego koordynację z dokumentami strategicznymi poziomu krajowego i europejskiego
¦ opracowanie i wdrożenie regionalnych projektów z zakresu budowy SI
¦ koordynację i pomoc w realizacji działań o charakterze regionalnym oraz subregionalnym na rzecz budowy SI
¦ koordynację działań w zakresie uruchamiania e-usług publicznych
¦ wsparcie potencjału gospodarczego regionu przez zapewnienie likwidacji „białych plam” w dostępie do usług szerokopasmowego Internetu
¦ koordynację działań w zakresie włączenia cyfrowego mieszkańców
¦ wspieranie działań na rzecz tworzenia e-government w województwie.
Ze względu na umocowanie ustrojowe działania samorządu lokalnego koncentrować
się muszą na:
¦ uruchamianiu lokalnych usług społeczeństwa informacyjnego w zakresie e-zdrowia, e-edukacji, e-kultury oraz e-administracji
¦ działaniach na rzecz zmniejszania skali zjawiska wykluczenia cyfrowego
¦ wspieraniu konkurencyjności inwestycyjnej lokalnego rynku m.in. przez zapewnienie podmiotom gospodarczym dostępu do Internetu oraz e-usług.
Taki podział zadań ma istotny wpływ na ocenę działania na rzecz budowy społeczeństwa informacyjnego w polskiej administracji publicznej, a szczególnie w administracji samorządowej. Efektywność działań realizowanych przez samorządy w równej mierze zależy bowiem od sposobu wdrażania poszczególnych projektów i od stabilnego otoczenia prawnego oraz kryteriów interoperacyjności.
Fragment książki Pawła A. Nowaka „Samorząd terytorialny w budowie społeczeństwa informacyjnego w Polsce” z serii Akademia Samorządowa (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2017)
Dr Paweł Nowak – adiunkt w Katedrze Informatyki Ekonomicznej Instytutu Ekonomik Stosowanych i Informatyki Uniwersytetu Łódzkiego. Członek Rady ds. Informatyzacji Edukacji (MEN), Członek Zespołu ds. Społeczeństwa Informacyjnego Związku Województw RP. Autor wielu publikacji.