Przez swój autorytet i niebywałą bliskość ze społecznościami lokalnymi Kościoły i związki wyznaniowe są ważnymi podmiotami oddziaływania prewencyjnego na obywateli - przypomina ekspert UŁ
Przez pojęcie działalności pożytku publicznego należy rozumieć działalność społecznie użyteczną, prowadzoną przez organizacje pozarządowe (NGO) w sferze zadań publicznych. Organizacją pożytku publicznego (po spełnieniu określonych warunków) mogą być osoby prawne oraz jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku państwa do kościoła katolickiego w RP, o stosunku państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – jeśli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego.
Jedną z korzyści posiadania statusu organizacji pożytku publicznego jest możliwość otrzymywania 1% podatku od podatników podatku dochodowego od osób fizycznych. Pozyskane środki przeznaczone mogą być jedynie na działalność z zakresu pożytku publicznego. Organizacje te zwolnione są z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, podatkiem od nieruchomości, podatkiem od czynności cywilno-prawnych, opłat skarbowych czy sądowych. Uprawnione są także do nabywania na preferencyjnych warunkach praw użytkowania wieczystego nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Zobligowane są do przygotowywania rocznych sprawozdań merytorycznych oraz rocznych sprawozdań finansowych – pod groźbą utraty swego statusu.
Kościoły i związki wyznaniowe nie są zaliczane do sektora NGO, jednak niektóre ich jednostki już tak – np. Caritas funkcjonujący w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1989 r., nr 29, poz. 154, z późn. zm.) i prowadzący m.in. działalność charytatywną (oferując pomoc zarówno finansową, jak i rzeczową osobom potrzebującym – m.in. powodzianom).
Przez swój autorytet, niebywałą bliskość ze społecznościami lokalnymi czy długoletnie zaangażowanie w działalność społeczną Kościoły i związki wyznaniowe są ważnymi podmiotami oddziaływania prewencyjnego na obywateli, integrującymi oraz angażującymi społeczność lokalną w działania społecznie użyteczne.
Zgodnie z ustawą z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2005 r., nr 231 , poz. 1965 – tekst jednolity) państwo współpracuje z kościołami i związkami wyznaniowymi w zachowaniu pokoju, kształtowaniu warunków rozwoju kraju oraz zwalczaniu patologii społecznych, a także w ochronie, konserwacji, udostępnianiu i upowszechnianiu zabytków architektury, sztuki, literatury religijnej, które stanowią integralną część dziedzictwa kultury.
Kościoły i związki wyznaniowe mogą prowadzić działalność oświatowo-wychowawczą, charytatywno-opiekuńczą i tworzyć organizacje działające na rzecz formacji religijnej, kultu publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym i ich skutkom. W tym celu mają one prawo zakładać zakłady dla osób potrzebujących opieki, szpitale i inne zakłady lecznicze (…), żłobki i schroniska dla dzieci (art. 19, ust. 2, pkt. 16-17, 19, 21 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – Dz.U. z 2017 r., nr.0, poz. 1153 – tekst jednolity).
Programy prewencyjne w zakresie przeciwdziałania przemocy realizowane przez jednostki organizacyjne kościołów czy związków wyznaniowych mogą otrzymać wsparcie finansowe ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego – jeśli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
Dariusz Mikołajczyk - doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o zarządzaniu. Obszar ekspercki: zarządzanie kryzysowe, zarządzanie w administracji publicznej, zarządzanie w jednostkach samorządu terytorialnego; nagroda Marszałka Województwa Łódzkiego w konkursie na najlepsze rozprawy habilitacyjne i doktorskie oraz prace magisterskie i dyplomowe tematycznie związane z województwem łódzkim za rozprawę doktorską pt. Sprawność terytorialnego systemu zarządzania kryzysowego (2017 r.).
mp/