Zapytanie o karalność dotyczy jedynie nowo zatrudnianych nauczycieli - uważa Mirosław Obrębski, ekspert prawa samorządowego. Wątpliwości dotyczą jednego z przepisów Karty Nauczyciela.

W świetle art. 10 ust. 8 ustawy – Karta Nauczyciela nie można nawiązać stosunku pracy z nauczycielem, który nie spełnia warunku określonego w art. 10 ust. 5 pkt 4, to jest z nauczycielem, który był karany za przestępstwo popełnione umyślnie. Jednak dotychczasowe przepisy Karty Nauczyciela nie określały, w jaki sposób należy udokumentować spełnianie tego warunku. Dlatego też artykuł 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. Nr 145, poz. 917) dokonał stosownej nowelizacji w tym zakresie.

Przepis ten dodał w artykule 10 Karty ustęp 8a w brzmieniu „w celu potwierdzenia spełniania warunku, o którym mowa w ust. 5 pkt 4, nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego”. Obowiązek ten to wydatek 50 zł oraz ewentualne koszty dojazdu do sądu. Zrodziła się więc u niektórych nauczycieli i dyrektorów  wątpliwość, czy potwierdzenie tego warunku dotyczy tylko nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, czy też wszystkich nowo zatrudnianych nauczycieli.

Trudności interpretacyjne spowodowane są zastosowaniem w ustawie – Karta Nauczyciela tzw. „odesłań”. Istotą odesłania – jednego z typowych środków techniki prawodawczej stosowanych w aktach normatywnych – jest osiągnięcie skrótowości tekstu lub zapewnienie spójności regulowanych instytucji prawnych (por. § 156 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, Dz. U. Nr 100, poz. 908).

I tak w ustępie 8 artykułu 10 Karty zastosowano odesłanie do punktu 4 ustępu 5, który to ustęp dotyczy nawiązywania stosunków pracy na podstawie mianowania z nauczycielami mianowanym i dyplomowanymi. Ustęp ten wymienia sześć obligatoryjnych warunków jakie muszą spełniać ci nauczyciele, aby mogli być zatrudnieni poprzez mianowanie. Przy czym należy wyraźnie podkreślić, że cały ustęp 8 dotyczy już wszystkich nauczycieli, dla których spośród sześciu warunków obligatoryjne są 4. Z ustawowych zapisów wynika, że każdy nauczyciel musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych i korzystać z praw publicznych, nie może toczyć się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne, lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie, nie może być karany za przestępstwo popełnione umyślnie oraz musi posiadać kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska.

W tym przypadku zastosowano więc najpierw odesłanie, aby nie powtarzać ogólnych warunków jakie mają spełnić nowo zatrudniani nauczyciele odsyłając już do warunków dotyczących nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, których zatrudnia się poprzez mianowanie. Natomiast drugie odesłanie dotyczyło sposobu potwierdzenia faktu niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie. Ustęp ten, gdyby nie zastosowano odesłania mógłby więc brzmieć następująco: „8a.  W celu potwierdzenia spełniania warunku niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie, nauczyciel, przed nawiązaniem stosunku pracy, jest obowiązany przedstawić dyrektorowi szkoły informację z Krajowego Rejestru Karnego.”

Nie ma więc wątpliwości, że informacja z KRK powinna być przedkłada przez wszystkich nauczycieli „przed nawiązaniem stosunku pracy”. A ponieważ nauczyciel, który chce zostać zatrudniony w placówce oświatowej nie jest jeszcze pracownikiem, nie może liczyć na to, że koszty tego zaświadczenia pokryje pracodawca.

Przepis artykuł 2 pkt 4 ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich wszedł w życie z dniem 23 sierpnia 2008 r. ma więc zastosowanie do stosunków pracy, które zostaną nawiązane z dniem 1 września.

Zdaniem  Ministerstwa Edukacji Narodowej proponowana zmiana, wprowadzająca obowiązek przedstawiania przez nauczyciela dyrektorowi szkoły, przed nawiązaniem stosunku pracy, informacji z Krajowego Rejestru Karnego w celu potwierdzenia faktu niekaralności nauczyciela za przestępstwo popełnione umyślnie, będzie stanowić skuteczną barierę uniemożliwiającą osobom skazanym za przestępstwa, w tym za przestępstwa, w których pokrzywdzonym było dziecko, dostęp do pracy w zawodzie nauczyciela (por. http://bip.men.gov.pl/akty_projekty/projekt_ustawy_20080116_uzasadnienie.pdf, s 14-15).


Mirosław Obrębski – stały współpracownik „Wspólnoty”