Publikujemy odpowiedzi MEN na pytania czytelników Serwisu Samorządowego PAP przysłane do redakcji podczas wakacji. Pytali Państwo m.in. o zasady wyliczania średnich wynagrodzeń nauczycieli i ocenę pracy dyrektora szkoły.

Pytania do ekspertów dotyczące zagadnień leżących w zakresie działania Ministerstwa Edukacji Narodowej można przesyłać korzystając z formularza dostępnego w zakładce Edukacja.


Skarbnik.: Czy rząd przewiduje przejście z płatności wynagrodzenia nauczycielom "z góry" na „z dołu" - gdyż ta forma byłaby mniej uciążliwa do rozliczeń. Okresem przejściowym może być np. marzec tj. okres wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego.

Nie jest planowana zmiana przepisu art. 39 ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela zgodnie z którym wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry w pierwszym dniu miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym.

Marzena: Czy do średniego wynagrodzenia dla nauczycieli wliczamy dodatek mieszkaniowy i dodatek wiejski. Od w/w dodatków odprowadzane są składki ZUS, doliczamy je do podstawy emerytury.

Po doliczeniu wymienionych dodatków nauczyciele z terenu naszej Gminy osiągnęliby wysokość średniego wynagrodzenia. W przeciwnym wypadku Gmina będzie musiała dołożyć na koniec roku 200 tys. złotych z pochodnymi.

Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela, wynagrodzenie nauczycieli składa się z :

1. wynagrodzenia zasadniczego
2. dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego oraz za warunki pracy;
3. wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;
4. nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych, o których mowa w art. 54 ustawy - Karta Nauczyciela, tj. dodatku mieszkaniowego oraz dodatku za pracę na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5.000 mieszkańców.

Jak wynika z powołanych przepisów, dodatek mieszkaniowy oraz tzw. dodatek wiejski są dodatkami socjalnymi, które nie są zaliczane do wynagrodzenia nauczycieli.


Cecylia: 6 grudnia 2008 roku Rada Gminy Porąbka podjęła uchwałę w sprawie regulaminu wynagradzania nauczycieli na rok 2009. Nadzór prawny wojewody śląskiego twierdzi, że powinniśmy podjąć drugą uchwałę w tej sprawie na mocy znowelizowanej Karty Nauczyciela. Czy słusznie? Przepis art.4 mówi tylko o regulaminach obowiązujących w roku 2008.

Podstawą dokonania w danym roku kalendarzowym regulacji płacowej dla nauczycieli jest art. 30 ust. 11 ustawy - Karta Nauczyciela stanowiący, iż wynagrodzenie nauczycielom podwyższa się nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ogłoszenia ustawy budżetowej, z wyrównaniem od dnia 1 stycznia danego roku.

Konsekwencją ustalenia na dany rok nowych wynagrodzeń dla nauczycieli i koniecznością wypłaty wyrównań od dnia 1 stycznia danego roku, jest fakt, że akty prawne wydawane na podstawie art. 30 ust. 5 pkt 1 (rozporządzenie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania) oraz art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela (regulamin wynagradzania), muszą mieć zastosowanie do wynagrodzeń należnych od dnia 1 stycznia danego roku i obowiązywać z mocą wsteczną.

Z kolei, na podstawie art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego zobowiązany jest do ustalenia, w drodze regulaminu dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, wysokości stawek dodatków - motywacyjnego, funkcyjnego i za warunki pracy (...), w taki sposób, aby średnie wynagrodzenia nauczycieli, składające się z ww. składników, odpowiadały na obszarze działania danej jednostki samorządu terytorialnego, co najmniej średnim wynagrodzeniom nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, jednostki samorządu terytorialnego, których regulaminy wynagrodzenia nauczycieli nie gwarantują w danym roku uzyskania, co najmniej średnich wynagrodzeń zgodnie z art. 30 ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela, są zobowiązane do uchwalenia nowych regulaminów.

Daria: W wyjaśnieniu do art. 30a ust.3 KN na stronie MEN jest zapis; " Nauczyciele, którzy byli zatrudnieni przez pewną część roku, a nie są zatrudnieni w grudniu, nie mają prawa do dodatku uzupełniającego. Wkład jaki mieli oni w wyliczenie średniej jest wliczony do wynagrodzeń grupy awansu, z którego stopnia pochodzili ci nauczyciele". Czy zasada ta dotyczy również nauczycieli, których placówka została zlikwidowana z dniem 31.08.2009r.

W średniorocznej strukturze zatrudnienia, niezbędnej do ustalenia wysokości funduszu dodatku uzupełniającego, należy uwzględnić nauczycieli zatrudnionych w placówce zlikwidowanej z dniem 31 sierpnia 2009 r., w okresie, w którym byli zatrudnieni. Wkład, jaki mieli ci nauczyciele w wyliczenie średniej jest wliczony do wynagrodzeń grupy awansu, z którego pochodzili ci nauczyciele.

Nauczyciel tej placówki nabędzie prawo do dodatku uzupełniającego jedynie wówczas, gdy w grudniu będzie zatrudniony w szkole lub placówce prowadzonej przez tą samą jednostkę samorządu terytorialnego, co zlikwidowana placówka oraz dla jego stopnia awansu zawodowego będzie wypłacany dodatek.


Iwona: Dyrektor szkoły wystąpił w ostatnich dniach kwietnia do Wójta Gminy o dokonanie oceny pracy. Termin upływa we wrześniu. Kadencja dyrektora mija 31 sierpnia. Od 1 września będzie nowy dyrektor.

Jak przeprowadzić procedurę oceny? Czy można dać ocenę w okresie wakacji (wakacji nie wlicza się do trzech m-cy na dokonanie oceny), czy też poczekać do września? Jeżeli tak - to jaki organ we wrześniu powinien ustalić ocenę; nowy dyrektor szkoły, czy dalej Wójt? Istnieje również możliwość, że obecny dyrektor przejdzie na emeryturę, co w takiej sytuacji z oceną?

Zgodnie z art. 6a ust. 6 ustawy - Karta Nauczyciela oceny pracy dyrektora szkoły dokonuje organ prowadzący szkołę, w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Ww. organy zobowiązane są do dokonania oceny pracy w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia złożenia wniosku. Stosownie do § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2000 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczyciela, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. Nr 98, poz. 1066, z późn. zm.) do okresu dokonywania oceny pracy nauczyciela nie wlicza się okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela trwającej dłużej niż miesiąc i okresów ferii wynikających z przepisów w sprawie organizacji roku szkolnego.

Warto zwrócić uwagę, że ocena pracy może być dokonana w terminie krótszym niż okres trzymiesięczny, natomiast niedokonanie oceny w okresie ustalonym ustawowo stanowi naruszenie przepisów prawa oświatowego.

W opisanym przypadku, dyrektor szkoły złożył wniosek o dokonanie oceny pracy pod koniec kwietnia. Wydaje się właściwe, aby organ prowadzący w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny dokonał oceny pracy dyrektora przed upłynięciem jego kadencji.

Należy zauważyć, że dyrektor złożył wniosek do wójta i to na nim spoczywa obowiązek dokonania oceny pracy dyrektora, zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi. Jeżeli zakończenie kadencji dyrektora szkoły wiąże się także z przejściem na emeryturę, ocena pracy nie będzie mogła być dokonana, gdyż stosownie do art. 6a ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, ocenie podlega praca nauczyciela, a zgodnie z art. 3 pkt 1 ww. ustawy przez pojęcie „nauczyciel" rozumie się nauczyciela zatrudnionego w szkole lub placówce. Oznacza to, że nie jest nauczycielem w rozumieniu Karty Nauczyciela osoba, która pomimo posiadania kwalifikacji nauczycielskich nie jest zatrudniona w szkole czy placówce.

B.S : Nauczyciel zatrudniony na stanowisku dyrektora w jednej szkole wygrał konkurs na dyrektora w drugiej placówce od dnia 1 września 2009 r. (w obu placówkach kadencja dyrektorów kończy się z dniem 31 sierpnia 2009 r.)
Kto i na jakiej podstawie prawnej może przenieść dyrektora do tej drugiej placówki?

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) szkołą lub placówką kieruje nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzono stanowisko dyrektora. W myśl art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej - w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania.

Jak wynika z powyższego, dyrektor szkoły jest równocześnie nauczycielem zatrudnionym w tej szkole. Jedyny wyjątek przewiduje art. 36 ust. 2 powołanej ustawy, w myśl którego organ prowadzący może powołać na stanowisko dyrektora, za zgodą kuratora oświaty, osobę niebędącą nauczycielem. Organ prowadzący szkołę może więc powierzyć stanowisko dyrektora szkoły jedynie nauczycielowi zatrudnionemu w tej szkole.

W przypadku, gdy wyłoniony w drodze konkursu kandydat na stanowisko dyrektora szkoły jest zatrudniony w innej szkole, przed powierzeniem mu tego stanowiska należy nawiązać z nim stosunek pracy w szkole, w której będzie je zajmował. Dokonanie powyższej czynności może nastąpić poprzez przeniesienie na podstawie art. 18 ustawy - Karta Nauczyciela bądź nawiązanie nowego stosunku pracy - w przypadku rozwiązania stosunku pracy z poprzednim pracodawcą. Zgodnie z art. 18 ust. 4 ustawy - Karta Nauczyciela przeniesienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do innej szkoły dokonuje dyrektor szkoły, do której nauczyciel ma być przeniesiony, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego tę szkołę i za zgodą dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony.

Przeniesienia nauczyciela do szkoły, w której został wyłoniony w drodze konkursu na stanowisko dyrektora, dokonuje dotychczasowy dyrektor tej szkoły, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego tę szkołą i za zgodą dyrektora szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony. Jeżeli kandydatem na stanowisko dyrektora szkoły jest nauczyciel zajmujący stanowisko dyrektora w innej szkole, przed jego przeniesieniem musi on przestać zajmować to stanowisko, tj. upłynie kadencja, na którą powierzono mu to stanowisko bądź zostanie z niego odwołany.

Jedną z przyczyn odwołania nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły jest złożenie przez nauczyciela rezygnacji z zajmowanego stanowiska (art. 38 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o systemie oświaty). Na odwołanie dyrektora szkoły z tej przyczyny nie jest wymagana zgoda organu prowadzącego szkołę. Złożenie rezygnacji stwarza - po stronie organu prowadzącego szkołę - obowiązek odwołania dyrektora. Odwołanie ze stanowiska dyrektora następuje w tym przypadku po upływie trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.

Do konkursu na stanowisko dyrektora szkoły kandydat musi dołączyć np. dyplom ukończenia studiów wyższych. Czy musi to być oryginał, czy też może to być potwierdzona kopia? Jeżeli tak - to czy zgodnie z ustawą o notariacie poświadczyć może tylko notariusz? Czy np. kandydat może sam poświadczyć ich zgodność z oryginałem?

Wykaz dokumentów, których złożenie jest warunkiem przystąpienia do konkursu na stanowisko dyrektora zawarty został w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 23 października 2003 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora szkoły i placówki i trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. Nr 189, poz. 1855).

W ogłoszeniu o konkursie, którego wzór stanowi załącznik do ww. rozporządzenia, organ prowadzący najczęściej zamieszcza wymagany sposób poświadczania kopii złożonych dokumentów za zgodność z oryginałem. Stosownego poświadczenia może dokonać notariusz lub upoważniony pracownik danego urzędu, przyjmujący dokumenty na konkurs.

Maria: Nauczyciel zatrudniony w pełnym wymiarze, przebywa na zwolnieniu lek. np. 9 dni (płatne przez ZUS). Jak należy prawidłowo wyliczyć jego wymiar zatrudnienia w danym miesiącu (do wyliczenia średniorocznej struktury zatrudnienia) czy: - 21 dni : 30 dni (wymiar miesiąca)= 0,70 etatu w danym miesiącu - tak jak liczenie wynagrodzenia - proporcjonalnie do liczby przepracowanych godzin i liczby dni roboczych?

W opinii Departamentu Strategii, ustalając średnioroczną strukturę zatrudnienia, w przypadku nauczyciela, który w danym miesiącu pobierał wynagrodzenie oraz zasiłek chorobowy, należy podzielić liczbę dni, za które nauczyciel ten pobierał wynagrodzenie przez liczbę 30.

Grażyna: Proszę o informację, czy niespełnienie warunku określonego w art. 9d ust. 4 Karty Nauczyciela powinno stanowić powód do odmowy nadania stopnia nauczyciela mianowanego. Nauczyciel kontraktowy rozpoczął staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole 1 roku. Przedtem przez 3 lata pracował jako nauczyciel akademicki.

Na podstawie art. 9d ust. 4 ustawy - Karta Nauczyciela nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej dwóch lat, a nauczyciel mianowany może rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej roku od dnia nadania poprzedniego stopnia awansu zawodowego.

Zgodnie z powyższym, okres przepracowania w szkole dwóch lat od momentu uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego jest dla nauczyciela obligatoryjny. Procedura ubiegania się o nadanie stopnia awansu zawodowego wymaga przestrzegania przez nauczyciela dokonywania poszczególnych czynności w określonych terminach wobec czego brak spełnienia ww. warunku z całą pewnością powinien stanowić powód odmowy nadania stopnia nauczyciela mianowanego.

W myśl art. 9h ust 1 pkt 1 ww. ustawy, nadzór nad czynnościami podejmowanymi w postępowaniu o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego przez dyrektorów szkół, organy prowadzące szkoły oraz komisje, o których mowa w art. 9g ust. 1 i 2 - sprawuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Na podstawie art. 9h ust. 1 pkt 2, czynności, o których mowa w ust. 1, podjęte z naruszeniem przepisów ustawy, przepisów o kwalifikacjach nauczycieli lub przepisów wydanych na podstawie art. 9g ust. 10 są nieważne. Nieważność czynności stwierdza, w drodze decyzji administracyjnej, odpowiednio organ sprawujący nadzór pedagogiczny lub właściwy minister.

W myśl art. 9c ust. 3 ustawy - Karta Nauczyciela, nauczyciel w okresie stażu realizuje własny plan rozwoju zawodowego zatwierdzony przez dyrektora szkoły, uwzględniający wymagania, o których mowa w art. 9g ust. 10. Po zakończeniu stażu nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji tego planu. Ze względu na fakt, iż czynności dyrektora były podjęte z naruszeniem przepisów ustawy, organ prowadzący szkołę powinien wszcząć postępowanie w sprawie unieważnienia czynności dyrektora szkoły, a następnie stwierdzić nieważność czynności w drodze decyzji administracyjnej.


Odpowiedzi na pytania czytelników dostępne są w zakładce MEN odpowiada.