Nowelizacja wprowadza do obiegu prawnego nowy rodzaj placówki oświatowej prowadzonej przez JST - Branżowe Centra Umiejętności. Będą to ogólnopolskie ośrodki kształcenia, szkolenia i egzaminowania, dostępne dla uczniów, studentów, doktorantów, pracowników branż i innych uczących się osób. BCU będą prowadziły działania edukacyjne i szkoleniowe. Będą także integrować edukację z biznesem, upowszechniać innowacje i nowe technologie w danej branży.

BCU mają przygotowywać kadry na potrzeby poszczególnych branż w ścisłej współpracy z przedstawicielami tych branż. Ich działalność na styku edukacji i gospodarki przyczyni się również do zwiększenia krajowego, regionalnego i lokalnego potencjału inwestycyjnego. Sieć branżowych centrów umiejętności o zasięgu ogólnokrajowym ma umożliwić uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, kwalifikacji zawodowych lub ich zmianę.

BCU będzie placówką kształcenia, szkolenia i egzaminowania, jeśli chodzi o daną dziedzinę zawodową. Sieć BCU będzie wspierała także współpracę szkół i uczelni z pracodawcami. Dzięki działalności BCU szkoły i uczelnie będą miały szybki dostęp do najnowszych rozwiązań technologicznych i do innowacji. Sieć BCU będzie również prowadziła działania wspierające realizację doradztwa zawodowego dla uczniów i aktywizację zawodową studentów, doktorantów i absolwentów studiów. BCU uzupełni istniejącą ofertę kształcenia zawodowego na poziomie szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego.

BCU będą mogły być zakładane i prowadzone m.in. przez jednostki samorządu terytorialnego, do których zadań należy zakładanie i prowadzenie szkół ponadpodstawowych oraz publicznych placówek; przez organizacje branżowe właściwe dla danej dziedziny zawodowej i przez ministrów właściwych dla zawodów. Warunkiem utworzenia BCU będzie zawarcie porozumienia z ogólnopolską organizacją branżową, odpowiednią dla danej dziedziny zawodowej. BCU będzie prowadzić branżowe szkolenia zawodowe. Uzupełnią one dotychczasowy katalog form pozaszkolnych kształcenia ustawicznego.

Branżowe Centra Umiejętności bez samorządu uczniowskiego ani rad rodziców

Osoba, która uzyska zaliczenie branżowego szkolenia zawodowego, otrzyma branżowy certyfikat umiejętności. Zgodnie z nowymi przepisami, BCU będzie mogło także prowadzić kursy przygotowujące do uzyskania kwalifikacji dotyczącej edukacji pozaformalnej – tzw. kwalifikacji sektorowych. Osoba, która ukończy taki kurs i zda stosowny egzamin przeprowadzany przez organizację branżową współtworzącą BCU, uzyska certyfikat kwalifikacji sektorowej nadawany i uznawany przez daną branżę.

Nowelizacja, obok kwalifikacji sektorowych, wprowadza do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji Zawodowych także kwalifikacje rzemieślnicze – nadawane przez izby rzemieślnicze po przeprowadzeniu egzaminów w określonych zawodach, dla których dokumentami potwierdzającymi nadanie kwalifikacji są dyplomy mistrza i świadectwa czeladnicze;

W latach 2023–2028 ogólnopolską sieć branżowych centrów umiejętności utworzą BCU wyłonione w drodze konkursu "Utworzenie i wsparcie funkcjonowania 120 branżowych centrów umiejętności (BCU), realizujących koncepcję centrów doskonałości zawodowej (CoVEs)" ogłoszonego przez ministra edukacji i nauki w latach 2022 i 2023. BCU utworzone w ramach konkursu będą finansowane ze środków tego konkursu.

W latach kolejnych BCU zostaną wyłonione w drodze cyklicznego konkursu organizowanego przez szefa MEiN. Docelowo ustawa przewiduje finansowanie publicznych i niepublicznych BCU, utworzonych w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności i ujętych w obwieszczeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania określającym ogólnopolską sieć publicznych i niepublicznych BCU, w ramach części oświatowej subwencji ogólnej, dotacji oraz budżetów określonych ministrów.

Nowelizacja zmienia także zasady dotyczące wydawania dyplomów ukończenia studiów, dyplomów doktorskich i habilitowanych oraz umożliwia ministrowi edukacji i nauki prowadzenie systemu teleinformatycznego – Portal Edukacji i Nauki.

Portal Edukacji i Nauki ma być ujednoliconym punktem dostępu do usług i narzędzi z zakresu oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego i nauki, wykorzystującym dane udostępniane i gromadzone przez podmioty wykonujące zadania z zakresu oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego i nauki w rejestrach publicznych, systemach teleinformatycznych, ewidencjach, bazach danych oraz innych zasobach informatycznych. W ramach systemu utworzony ma być m.in. Portfel Poświadczeń Cyfrowych w celu gromadzenia i przechowywania danych niezbędnych do udostępniania użytkownikowi wyników egzaminu maturalnego z poszczególnych przedmiotów w części pisemnej i części ustnej lub wygenerowania w postaci elektronicznej potwierdzenia ukończenia studiów albo nabytych kwalifikacji.

Dodatkowo nowela zmienia z dniem 1 października 2023 r. nazwę Uniwersytetu Pedagogicznemu im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie na Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.

Nowelizacja (z kilkoma wyjątkami) wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw czyli 27 września 2023 r.

js/ dsr/