Zbiorczy wynik budżetów mazowieckich JST wykazał deficyt w wysokości 629,8 mln zł wobec 3 162,1 mln zł nadwyżki rok wcześniej. Ich dochody wzrosły wprawdzie o 2,9 proc., jednak równocześnie wydatki poszły o 10,3 proc. w górę – poinformował w czwartek GUS.
Jak wynika z zaprezentowanych przez GUS danych, w 2022 r. jednostki samorządu terytorialnego z województwa mazowieckiego zrealizowały dochody ogółem w wysokości 57 195,3 mln zł. W porównaniu z 2021 r. były one wyższe o 1 586,8 mln zł, tj. o 2,9 proc.
Większy niż przeciętnie wzrost dochodów odnotowano w budżecie województwa (o 13,9 proc.), w budżetach powiatów (o 6,4 proc.) oraz gmin (o 3,3 proc.), natomiast mniejszy w budżetach miast na prawach powiatu (o 0,1 proc.).
GUS podkreślił, że JST znacznie różnią się między sobą wielkością dochodów w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Przeciętna wartość tego wskaźnika dla gmin w 2022 r. kształtowała się na poziomie 6 942 zł. Najwyższy dochód per capita odnotowano w gminach: Podkowa Leśna (11 105 zł), Michałowice (11 066 zł) i Młynarze (11 046 zł), najniższy zaś w gminach: Gostynin (gmina miejska; 5 100 zł), Rzekuń (5 304 zł) oraz Sierpc (gmina miejska; 5 366 zł).
Z budżetów miast na prawach powiatu na mieszkańca przypadało przeciętnie 11 010 zł dochodów – od 7 332 zł w Radomiu do 11 627 zł w Warszawie.
Dochody ogółem budżetów powiatów wyniosły średnio 1 584 zł na mieszkańca. Relatywnie najwyższe były w powiatach: lipskim (2 528 zł) i przysuskim (2 453 zł), a najniższe w: legionowskim (1 165 zł) i wołomińskim (1 196 zł).
W 2022 r. wydatki ogółem jednostek samorządu terytorialnego wyniosły 57 825,0 mln zł, z czego 43,1 proc. stanowiły wydatki miast na prawach powiatu, 39,8 proc. – wydatki gmin, 9,2 proc. – powiatów, a 7,8 proc. – województwa.
Głównym obciążeniem dla budżetów jednostek samorządu terytorialnego są wydatki bieżące – w 2022 r. wyniosły one 48 403,2 mln zł, stanowiąc 83,7 proc. wydatków ogółem. Z tej kwoty najwięcej przeznaczono na wynagrodzenia wraz z pochodnymi (17 799,0 mln zł) oraz na zakup materiałów i usług (12 193,7 mln zł). Wymienione rodzaje wydatków stanowiły odpowiednio 30,8 proc. i 21,1 proc. ogółu wydatków. Na inwestycje przeznaczono 8 651,0 mln zł (15,0 proc. wydatków ogółem), co stanowiło niemal całość wydatków majątkowych.
W 2022 r., w porównaniu z rokiem poprzednim, wydatki ogółem jednostek samorządu terytorialnego były wyższe o 5 378,7 mln zł (10,3 proc.). Większy niż przeciętnie wzrost wydatków odnotowano w budżecie województwa (o 20,3 proc.), w budżetach powiatów (o 18,1 proc.) oraz gmin (o 14,0 proc.), natomiast mniejszy w budżetach miast na prawach powiatu (o 4,0 proc.).
W 2022 r. wydatki gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosły przeciętnie 7 172 zł. Stosunkowo największe wydatki poniosły gminy: Mszczonów (11 841 zł), Pniewy (11 248 zł) i Michałowice (11 202 zł), najmniej zaś wydatkowały gminy: Przysucha (5 228 zł), Lelis (5 505 zł) i Mińsk Mazowiecki (gmina wiejska; 5 546 zł).
Przeciętne wydatki budżetów miast na prawach powiatu na mieszkańca to 10 843 zł. Najwyższe były w Warszawie (11 360 zł), a najniższe w Radomiu (7 506 zł).
Wydatki ogółem budżetów powiatów wyniosły w 2022 r. przeciętnie 1 660 zł na 1 mieszkańca. Stosunkowo najwyższe wydatki odnotowano w powiatach lipskim (2 572 zł) i przysuskim (2 385 zł), a najniższe w nowodworskim (1 241 zł) i ostrołęckim (1 249 zł).
W 2022 r. budżety jednostek samorządu terytorialnego województwa mazowieckiego zamknęły się zbiorczo deficytem w wysokości 629,8 mln zł (wobec nadwyżki 3 162,1 mln zł w 2021 r.). Na tę kwotę złożył się deficyt budżetów gmin (740,1 mln zł), powiatów (243,2 zł) i województwa (29,8 mln zł) oraz nadwyżka budżetowa miast na prawach powiatu (383,3 mln zł). W porównaniu z rokiem poprzednim nadwyżka budżetów miast na prawach powiatu była 3,4 razy niższa. Budżety gmin, powiatów i województwa miały w 2022 r. wynik ujemny, podczas gdy przed rokiem dodatni.
Na 352 funkcjonujące w województwie jednostki samorządu terytorialnego w 207 wystąpił deficyt budżetowy, co stanowiło 58,8 proc. ogółu. Dla 115 jednostek relacja deficytu do wykonanych dochodów nie przekroczyła 5 proc., a w przypadku 45 jednostek wskaźnik ten był wyższy niż 10 proc. Nadwyżkę odnotowało 145 jednostek, przy czym w 11 nadwyżka przekroczyła 10 proc. dochodów.
Spośród 309 gmin województwa mazowieckiego w 177 wydatki przekroczyły dochody, a w 132 nie wydatkowano wszystkich środków budżetowych. Do gmin z relatywnie największym – w stosunku do swoich dochodów – deficytem należały: Paprotnia, gdzie wydatki przewyższyły dochody o 26,2 proc., Małkinia Górna z deficytem rzędu 23,9 proc. oraz Mszczonów – 22,8 proc.. Do gmin, które osiągnęły największą nadwyżkę budżetową należały: Raciąż (gmina miejska; relacja 18,5, proc.), Szulborze Wielkie (15,2 proc.) oraz Ciechanów (gmina wiejska; 13,2 proc.).
W 2022 r. deficyt budżetowy miały trzy miasta na prawach powiatu - relatywnie najwyższy był on w Siedlcach (w wysokości 13,8 proc. ogółu dochodów). Dwa miasta (Płock i m.st. Warszawa) odnotowały nadwyżkę.
Wśród 37 powiatów województwa w 26 wystąpił deficyt budżetowy, a w 11 odnotowano nadwyżkę. Stosunkowo największy deficyt budżetowy wystąpił w powiecie ostrowskim (gdzie wydatki o 22,0 proc. przekroczyły dochody), natomiast największą nadwyżkę osiągnął powiat łosicki (6,3 proc. ogółu dochodów).
Źródło danych GUS
mam/