Zdaniem RIO w Olsztynie radni nie mogą w bieżącym roku podjąć uchwały o przyznaniu dotacji zabytkowej na rok kolejny, bo nie pozwala na to zasada rocznego charakteru dotacji. Odmiennego zdania są izby w Bydgoszczy i Gdańsku.
Jedna z warmińskich gmin zwróciła się do RIO z pytaniem, czy radni mogą podjąć w roku bieżącym uchwałę o udzieleniu w trybie art. 81 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dotacji na przyszły rok na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane.
W odpowiedzi Izba stwierdziła, że „przepisy prawa nie przewidują możliwości udzielania dotacji na okres przekraczający rok budżetowy”.
Według RIO, w tej sytuacji możliwe jest podjęcie tzw. uchwały „trybowej” – określającej zasady udzielania dotacji. Izba podkreśliła jednocześnie, że "niedopuszczalne wydaje się podjęcie uchwały o przyznaniu dotacji na rok przyszły, chociażby z braku uchwały budżetowej na przyszły rok”.
Izba wyjaśniła, że zgodnie z ustawą o finansach publicznych, istotną cechą stosunku dotacyjnego, jest jego ustawowe ograniczenie czasowe, do okresu roku budżetowego.
„Ograniczenie to („roczność” dotacji) wynika z konstrukcji samego budżetu jednostki samorządu terytorialnego, i co do zasady, dotyczy także wszystkich podmiotów oraz podejmowanych przez nich działań: organu uchwalającego budżet (który go planuje, co do zasady, pro futuro i na którym ciąży ustawowy obowiązek uchwalenia budżetu w odpowiednim terminie i z odpowiednim wyprzedzeniem), organu ustalającego tryb udzielania i rozliczania dotacji, organu ustalającego wysokość stawek dotacji, organu udzielającego dotacji, jak też podmiotu ją otrzymującego i rozliczającego (patrz: wyrok WSA w Szczecinie z dnia 10 lipca 2020 r., I SA/Sz 190/20)” – czytamy w opinii RIO.
Ponadto RIO zauważyła, że uchwała gminy w sprawie zasad udzielania dotacji jest aktem prawa miejscowego, natomiast uchwała rady gminy w sprawie przyznania dotacji konkretnemu podmiotowi (beneficjentowi) jest aktem indywidualnym. Izba wyjaśniła przy tym, że rada gminy nie może modyfikować pojęcia czy zasad rozliczania dotacji określonych w ustawie o finansach publicznych. "Dla przykładu można wskazać jako niedopuszczalne udzielenie dotacji na okres przekraczający rok budżetowy” – dodała RIO.
Izba przywołała też wyrok WSA w Krakowie z dnia 25 stycznia 2011 roku (I SA/Kr-1673/10), w którym sąd stwierdził, że „z art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wynika dla organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego jedynie upoważnienie do ustalenia zasad udzielenia dotacji celowej, a już nie trybu czy warunków jej rozliczania”.
„Zasady i przesłanki zwrotu dotacji udzielonych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego zostały określone w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, dlatego też nie ma podstaw do odrębnego ich regulowania i powielania w aktach prawa miejscowego. W sytuacji bowiem, gdy w odrębnych ustawach brak jest uregulowań określających zasady i tryb zwrotu dotacji, stosuje się w tym zakresie zapisy zawarte w ustawie o finansach publicznych” – czytamy w opinii olsztyńskiej RIO.
Inaczej przepisy w tym zakresie interpretują jednak izby w Bydgoszczy i Gdańsku. W opiniach wydanych pod koniec 2023 r. obie RIO uznały, że nie ma przeszkód, aby rada gminy jeszcze w bieżącym roku podjęła uchwałę w sprawie udzielenia na rok 2024 tzw. dotacji zabytkowej.
RIO w Bydgoszczy zwróciła co prawda uwagę, że dotacje ze swojej istoty mają charakter roczny. Wyjaśniła jednak, że oznacza to, że z zasady udzielenie dotacji (zawarcie umowy) i realizacja dotowanego zadania powinny nastąpić w jednym roku budżetowym.
„Podjęcie przez radę gminy uchwały ws. udzielenia dotacji na rok 2024 winno zatem skutkować ujęciem kwoty planowanej dotacji w zarówno w projekcie budżetu na 2024 rok, jak i w wieloletniej prognozie finansowej” – wskazała RIO.
Izba dodała, że należy rozdzielić kwestię podjęcia uchwały ws. udzielenia dotacji i moment podpisania umowy. „W przypadku gdyby udzielenie dotacji (tj. podpisanie umowy) na realizację zadania planowanego w roku 2024 miało nastąpić w roku bieżącym, wówczas umowa taka kwalifikowana będzie jako umowa wieloletnia i dla jej zawarcia niezbędnym będzie ujęcie tej umowy również w załączniku do WPF dot. przedsięwzięć” – zaznaczyła RIO Bydgoszcz.
Również RIO w Gdańsku wskazała, że podjęcie uchwały ws. przyznania tzw. dotacji, o której mowa w art. 81 ustawy o ochronie zabytków i opieki nad zabytkami, w roku poprzedzającym udzielenie dotacji „nie pozostaje w sprzeczności z tym przepisem”.
„Brak jest również podstaw do przyjęcia, że takie działania rady gminy pozostają niezgodne z art. 251 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, wprowadzającym zasadę roczności dotacji, który to przepis odnosi się do ram czasowych zakreślonych do wykorzystania udzielonej dotacji, a nie procedury udzielenia dotacji” – dodała gdańska RIO.
mp/