Reguluje to nowelizacja rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego.

Do nowych uprawnień strażników gminnych dopisano nakładanie mandatów za niezłożenie deklaracji o źródłach ciepła lub źródłach spalania paliw.

Jest to efekt nowelizacji ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw. Na jej mocy właściciele lub zarządy budynków lub lokali mają obowiązek złożenia do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklaracji o źródłach ciepła wykorzystywanego na potrzeby budynku lub lokalu lub źródłach spalania paliw.

Obowiązek złożenia deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków powstał z dniem 1 lipca 2021 r. Od tego momentu właściciele lub zarządcy budynków lub lokali mieli 12 miesięcy na przesłanie elektronicznego formularza z informacją, czym ogrzewany jest budynek lub lokal. W przypadku nowych obiektów, trzeba poinformować o użytkowanym źródle ogrzewania w ciągu 14 dni od daty jego uruchomienia. Obowiązek złożenia deklaracji powstał również w sytuacji zmiany liczby lub rodzaju eksploatowanych w obrębie nieruchomości źródeł ciepła lub źródeł spalania paliw, ich przeznaczeniu oraz wykorzystywanych w nich paliwach. W tym przypadku czas na poinformowanie o tym fakcie wynosi również 14 dni.

Niezłożenie deklaracji jest zagrożone karą grzywny. W ocenie projektodawców, dodanie strażnikom gminnym uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za naruszenie tych przepisów "będzie pełniło funkcję prewencyjną i dyscyplinującą". "Będzie także służyło władzom gmin do weryfikowania realizacji nałożonego na właścicieli i zarządców budynków i lokali obowiązku" - wskazano w uzasadnieniu rozporządzenia.

Ponadto strażnicy gminni będą mieli możliwość nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenie polegające na niezrealizowaniu obowiązku umieszczenia w widocznym miejscu - na ścianie frontowej budynku albo ogrodzeniu tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości.

Strażników gminnych uprawniono też do nakładania mandatu karnego za wykroczenie polegające na prowadzeniu innego pojazdu niż mechaniczny bez uprawnień na drodze publicznej, strefie zamieszkania lub strefie ruchu, a także polegające na łamaniu praw pieszych przez osoby prowadzące inny pojazd niż mechaniczny.

W kwestii uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenie polegające na zanieczyszczaniu lub zaśmiecaniu obszaru kolejowego oraz miejsc publicznych zmiana nie nadaje strażnikom gminnym (miejskim) nowych uprawnień, "utrzymuje jedynie uprawnienie, które umożliwia sprawne karanie" (nastąpiła zmiana redakcyjna). 

Ponieważ grzywny nakładane przez funkcjonariuszy straży gminnych stanowią dochód jednostek samorządu terytorialnego, należy przyjąć, że przyznanie strażnikom gminnym nowych uprawnień do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego zwiększy dochody budżetów gmin, w których straże funkcjonują. 

Nie jest jednak możliwe oszacowanie wzrostu tych dochodów w skali kraju bowiem - jak wskazuje MSWiA - "mandat karny jest sankcją za nieprzestrzeganie określonych norm prawnych, których popełnienie jest niemożliwe do przewidzenia i ilościowego oszacowania".

Potrzeba nowelizacji wynikała ze zmian w przepisach m.in. Kodeksu wykroczeń, Ustawy o ochronie przyrody, Ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz centralnej ewidencji emisyjności budynków, Ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, Ustawy o odpadach, czy nowelizacji niektórych ustaw w celu przeciwdziałania tzw. przestępczości środowiskowej.

Nowelizacja rozporządzenia została opublikowana 5 października i ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia, czyli 20 października.

js/