Prezes UODO chce, aby wojewodowie zwracali większą uwagę na respektowanie przez gminy przepisów o ochronie danych osobowych w deklaracjach o wysokości opłat za śmieci.
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych Jan Nowak zwrócił się pod koniec lutego do MSWiA o wskazanie wojewodom, pełniącym funkcję organu nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, „na konieczność respektowania w treści uchwal organów jednostek samorządu terytorialnego określających wzory deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przepisów o ochronie danych osobowych”.
Jak wyjaśnił Prezes UODO, impulsem do tego wystąpienia były sygnały o problemach z interpretacją i praktycznym stosowaniem ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w zakresie pozyskiwanych przez gminy w deklaracjach śmieciowych danych osobowych właściciela nieruchomości (np. dat urodzenia, nazwisk, imion ojca oraz matki), jak również danych osób zamieszkujących w lokalu mieszkalnym (np. imię i nazwisko, miejsce urodzenia, PESEL).
Prezes UODO przypomniał, że do złożenia do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w określonym terminie zobowiązuje właścicieli nieruchomości przepis art. 6m ust. 1 tzw. ustawy śmieciowej. Jednocześnie, jak zaznaczył Nowak, deklaracja zawiera dane niezbędne do określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Prezes wyjaśnił też, że zgodnie z art. 6m ust. 1b ustawy śmieciowej, rada gminy określając wzór deklaracji może wymagać podania następujących danych:
1) imię i nazwisko lub nazwę właściciela nieruchomości oraz adres miejsca zamieszkania lub siedziby, 2) adres nieruchomości,
3) dane stanowiące podstawę zwolnienia z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi,
4) numer telefonu właściciela nieruchomości,
5) adres poczty elektronicznej właściciela nieruchomości,
6) inne informacje niezbędne do wystawienia tytułu wykonawczego
7) informacje dotyczące posiadania kompostownika przydomowego i kompostowania w nim bioodpadów stanowiących odpady komunalne.
Zdaniem Prezesa UODO z powyższych regulacji nie wynika jednak możliwość pozyskiwania przez gminy danych osobowych osób zamieszkujących daną nieruchomość. „Ze wskazanych projektów nie wynika także prawo pozyskiwania danych właściciela nieruchomości w zakresie szerszym niż wyżej określony w przepisie” – zaznaczył Nowak.
Zdaniem Prezesa UODO oznacza to wprost, że wysokość opłat jest określana na podstawie wyłącznie liczby osób, a nie ich danych identyfikacyjnych.
Prezes UODO wskazał tu też na wyrok WSA w Poznaniu z 12 stycznia 2017 r. (1 SA/Po 1459/16), który dokonał oceny zakresu danych wymaganych w treści wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Sąd stwierdził w nim, że "przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie upoważniają organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego do żądania podawania przez właścicieli nieruchomości informacji obejmujących dane osób zamieszkujących daną nieruchomość. Zatem na potrzeby ustalenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, wystarczające jest ustalenie samej liczby osób zamieszkałych pod danym adresem, a nie ich danych osobowych”.
„Jednocześnie art. 51 Konstytucji określa, te ujawnienie informacji dotyczących osoby może odbywać się tylko na podstawie ustawy i ogranicza pozyskiwanie informacji o obywatelach do przypadków niezbędnych i uznawanych w demokratycznym państwie. W rezultacie gromadzenie danych osobowych osób zamieszkujących na terenie nieruchomości, na której powstają odpady, nie jest niezbędne do ustalenia wysokości opłaty, która uzależniona jest tylko od liczby osób zamieszkujących nieruchomość" – uzasadnił Prezes UODO.
Podsumowując Nowak stwierdził, że uchwalając deklaracje śmieciowe obowiązkiem organów gmin jest respektowanie zasad przetwarzania i ochrony danych osobowych mieszkańców, ze szczególnym uwzględnieniem zasad wyrażonych przepisach rozporządzenia 2016/679. Obowiązkiem zaś wojewodów — orzekanie o nieważności uchwal w sytuacji niezgodności zawartych w nich treści z przepisami prawa.
mp/