Jest duża determinacja dlatego jestem przekonany, że nowa ustawa o dochodach samorządów wejdzie w życie od stycznia 2025 r. – powiedział ekspert Związku Miast Polskich Marek Wójcik.
Zgodnie z zapowiedzią ministra finansów za kilka dni do konsultacji publicznych trafi projekt nowelizacji ustawy o dochodach JST. Długo oczekiwana reforma finansowania gmin, powiatów i województw ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 r. Część obserwatorów uważa jednak, że wdrożenie tak skomplikowanej ustawy wymaga więcej czasu.
Marek Wójcik, który z ramienia ZMP uczestniczy w prekonsultacjach założeń reformy dochodów JST jest jednak pewny, że nowe przepisy wejdą w życie od stycznia 2025 r.
„Zawsze jestem ostrożny w swoich ocenach, ale w tej sprawie jest parcie i będzie parcie, dlatego jestem przekonany, że nowa ustawa o dochodach JST wejdzie w życie od 1 stycznia 2025 r. Determinacja rządu jest duża” – powiedział Wójcik.
Ekspert ZMP odniósł się też do wypowiedzi ministra Andrzeja Domańskiego, który podkreślił podczas konferencji „BGK dla JST”, że żaden samorząd nie straci na tej reformie.
„Na słowa ministra odpowiem pytaniem: czy środki, które otrzymamy wzrosną nominalnie, czy realnie? W tym realnie mieści się drugie pytanie, tj. czy potencjalne urealnienie dotyczy tylko roku 2023 do 2024, czyli tych 11,4 proc. więcej, czy także okresu wstecz, kiedy to byliśmy obijani przez Polski Ład?” – powiedział Wójcik. Dodał, że w założeniach ustawy i prezentacji Ministerstwa Finansów nie jest to doprecyzowane.
Zdaniem eksperta ZMP drugą kluczową kwestią do rozstrzygnięcia jest finansowanie oświaty.
„Tu nie chodzi tylko o podwyżki nauczycielskie, ale również o finansowanie wychowania przedszkolnego. W 2023 r. mieliśmy mieć sześciolatki w przedszkolu. Teraz narzucono nam standard 5,4 i 3-latka. Dostawaliśmy mniej więcej 1/5 środków potrzebnych na to zadanie. I do wyliczania potrzeb finansowych samorządów na edukację ma być wyliczana tylko ta 1/5. A przecież to jest nowy standard tych zadań. Dlatego my prosimy, żeby przy naliczaniu potrzeb finansowych oświaty uwzględnić całe wychowanie przedszkolne. To strategiczna różnica” – tłumaczył Wójcik.
Zgodnie z propozycją MF nowy model finansowania JST będzie się opierał przede wszystkim na dochodach z PIT i CIT, a w mniejszym stopniu na subwencjach.
Kwota dochodu samorządu z tytułu udziału w PIT/CIT na rok budżetowy ma być ustalana poprzez pomnożenie należnego danej kategorii JST wskaźnika udziału procentowego przez zwaloryzowane dochody podatników z roku bazowego (n-2) odpowiednio zamieszkałych(PIT)/mających siedzibę na obszarze na obszarze danej jednostki (CIT).
Z kolei nowy sposób kalkulacji subwencji ogólnej dla JST ma uwzględniać potrzeby wydatkowe poszczególnych samorządów. Zgodnie z propozycją MF, potrzeby finansowe JST to suma potrzeb: ekologicznych, wyrównawczych, oświatowych i rozwojowych.
Przy czym potrzeby wyrównawcze samorządów będą ustalane w oparciu o skomplikowany indywidualny wskaźnik zamożności jednostki.
Dopiero na podstawie wyliczonych potrzeb finansowych JST ustalane będzie przysługujące danej jednostce samorządu zwiększenie udziałów w dochodach z PIT i CIT. Jeżeli potrzeby finansowe danego samorządu będą wyższe niż kwota zwiększonych dochodów z tytułu udziałów w PIT i CIT, wówczas dana jednostka będzie otrzymywać subwencję ogólną z budżetu państwa.
mp/