"Jestem przekonany, że wraz z nadaniem praw miejskich przyjdą też nowe inwestycje, w związku z tym też lepsze perspektywy dla mieszkańców (...). Jestem przekonany, że to nadanie praw miejskich przyczyni się (...) do lepszego rozwoju" - powiedział Morawiecki.

1 stycznia 2021 r. status miasta otrzymają: Kamieniec Ząbkowicki (woj. dolnośląskie), Goraj i Kamionka (woj. lubelskie), Sochocin, Solec nad Wisłą i Wiskitki (woj. mazowieckie), Dubiecko (woj. podkarpackie), Wodzisław (woj. świętokrzyskie) oraz Budzyń i Koźminek (woj. wielkopolskie).

Premier zwrócił uwagę, że w niektórych przypadkach nadanie praw miejskich jest aktem sprawiedliwości dziejowej.

"Bardzo się cieszę, że w wielu przypadkach udało się naprawić błędy przeszłości i krzywdy historii, bo w kilku przypadkach (...) jest to przywrócenie praw miejskich odebranych jeszcze po Powstaniu Styczniowym ukazem carskim, dlatego, że Polacy walczyli o niepodległość. A więc jest to akt sprawiedliwości dziejowej" - mówił Morawiecki.

Wiceszef MSWiA Paweł Szefernaker wskazał podczas uroczystości, iż nadanie praw miejskich zwiększa prestiż miejscowości i stwarza nowe możliwości związane z inwestowaniem. Wiceminister pogratulował też mieszkańcom nowych miast.

"Jest to efekt determinacji dużej grupy mieszkańców w każdej z tych miejscowości, żeby do tego momentu doprowadzić, czego bardzo serdecznie tej determinacji, tych chęci, tych działań proobywatelskich gratuluję" - powiedział Szefernaker.

Nadanie praw miejskich dziesięciu miejscowościom to następstwo rozporządzenia Rady Ministrów z 31 lipca 2020 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedziby władz gminy. Rozporządzenie wchodzi w życie z początkiem nowego roku.

W przypadku wszystkich nowych miast, propozycja zmiany statusu uzyskała pozytywne opinie rad gmin i wojewodów. Nadanie statusu miasta było także poprzedzone konsultacjami społecznymi z mieszkańcami. O nadaniu statusu miasta decyduje m.in. stopień urbanizacji danego terenu. Wszystkie nowe miasta wykazują cechy funkcjonalno-przestrzenne, które przesądzają o ich miejskim charakterze. Większość mieszkańców tych miejscowości utrzymuje się z działalności pozarolniczej.

Od stycznia 2020 roku status miast posiadają cztery miejscowości: Lututów, Piątek, Czerwińsk nad Wisłą i Klimontów.

Przedstawiamy krótkie charakterystyki nowych miast, opublikowane przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów:

Kamieniec Ząbkowicki (powiat ząbkowicki, woj. dolnośląskie) – miejscowość z ważnymi połączeniami kolejowymi. Przecinają się tu m.in. trasy linii Wrocław – Międzylesie oraz Legnica - Katowice. Kamieniec Ząbkowicki liczy ponad 4500 mieszkańców.

Goraj (powiat biłgorajski, woj. lubelskie) - posiadał prawa miejskie w latach 1398-1869. Zmiana będzie przywróceniem praw utraconych po powstaniu styczniowym. W Goraju mieszka mniej niż 1 tys. mieszkańców. Sercem Goraja jest odnowiony w 2010 r. rynek. Miejscowość może stać się jednym najmniejszych miast Polski.

Kamionka (powiat lubartowski, woj. lubelskie) – zamieszkiwana przez blisko 2 tys. mieszkańców. Utraciła  prawa miejskie w wyniku represji carskich. Posiadała je w latach 1458-1869. W centrum znajduje się rynek. Cechy funkcjonalno-przestrzenne Kamionki nadają jej miejskiego charakteru.

Sochocin (powiat płoński, północna cześć woj. mazowieckiego) - posiadał prawa miejskie w latach 1385-1869 r. W centrum miejscowości znajduje się rynek, zrewitalizowany w latach 2009-2010, a także kościół parafialny oraz park. W Sochocinie mieszka blisko 2 tys. mieszkańców.

Solec nad Wisłą (powiat lipski, woj. mazowieckie) – miejscowość wyróżnia się nienaruszoną, oryginalną strukturą topograficzną zabudowy, która istnieje co najmniej od schyłku XVIII w. Do zabytków Solca nad Wisłą należą m.in.: kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP wzniesiony w XIV w., kościół cmentarny p.w. św. Barbary z XII w., dom drewniany z końca XVIII w. czy zespół klasztorny reformatorów wzniesiony w 1626 r. Przez miejscowość przebiega wiele oznakowanych szlaków rowerowych. W Solcu mieszka mniej niż 1 tys. osób.

Wiskitki (powiat żyrardowski, woj. mazowieckie) – położone przy autostradzie A2 Wiskitki są kolejną miejscowością, gdzie przywracane są prawa miejskie. Wiskitki miały status miasta w latach 1595 -   1869.  Do zabytków Wiskitek wpisanych do rejestru zabytków należą m.in.: zespół kościelny Wszystkich Świętych i Św. Stanisława z XVI-XIX wieku, szkoła murowana z połowy XIX wieku, budynek koszar wojskowych powstały ok. 1900 r. oraz zespół młyna motorowego z ok. 1912 r. Miejscowość liczy ok. 1,5 tys. osób.

Dubiecko (powiat przemyski, woj. podkarpackie) – ponownie odzyska prawa miejskie utracone w wyniku zmian administracyjnych i tworzenia tzw. gmin zbiorowych. Dubiecko był miastem w okresie 1407 r. – 1934 r. Zamieszkiwana przez ok. 900 mieszkańców miejscowość słynie z położonego nad Sanem Zespołu Zamkowo-Parkowego z zamkiem z XVI wieku, w którym urodził się w 1735 r. Ignacy Krasicki.

Wodzisław (powiat jędrzejowski,  woj. świętokrzyskie) - kolejna miejscowość, która straciła prawa miejskie w 1869 r. Po raz pierwszy uzyskała je w 1366 r. W centrum Wodzisławia znajduje się zrewitalizowany rynek, od którego rozchodzą się ulice z historyczną, zwartą zabudową. Miejscowość liczy ponad 1 tys. mieszkańców. Przez miejscowość przebiega droga ekspresowa S7.

Budzyń (powiat chodzieski, woj. wielkopolskie) – zamieszkiwane przez ok. 5 tys. mieszkańców. Jest  dawnym miastem królewskim. Proces lokacji miejskiej Budzynia rozpoczął się w pierwszej połowie XV wieku. Król Władysław IV Waza w 1641 r. potwierdził prawa miejskie Budzynia oraz jego herb. Status miasta Budzyń utracił w 1934 r.

Koźminek (powiat kaliski, woj. wielkopolskie) - posiadał prawa miejskie od XIV w. (lokacja na prawie niemieckim). W wyniku represji carskich Koźminek utracił status miasta w 1870 r. W miejscowości znajdują się zabytkowe obiekty. To m.in. Kościół parafialny pw. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty, z przełomu XV i XVI w., kaplica ewangelicka z 1903 r. ze szkołą parafialną i mieszkaniem Kantora oraz dwór wzniesiony w XVIII w.

jjk