Izby obrachunkowe zostały zasypane pytaniami samorządów dotyczącymi możliwości wydatkowania środków rezerwy utworzonej na zarządzanie kryzysowe na cele związane z walka z epidemią COVID-19.   

Jednoznaczne stanowiska w tej sprawie przedstawiły w ostatnich dniach m.in. RIO w Kielcach i Szczecinie.

Ta druga zamieściła na swojej stronie komunikat, „że nie dostrzega przeszkód prawnych w rozdysponowaniu środków zabezpieczonych w ramach rezerwy na zarządzanie kryzysowe, o której mowa w art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1398 z póżń. zm.), z przeznaczeniem na wydatki mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się oraz walkę ze skutkami wywoływanymi przez wirus SARS-CoV-2”.

Podobne stanowisko zaprezentowała RIO w Kielcach. W odpowiedzi na pytanie kieleckiego magistratu Izba stwierdziła, „że w aktualnej sytuacji, która dynamicznie się zmienia, możliwym jest uruchomienie środków pochodzących z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe”.

W szczegółowym uzasadnieniu RIO w Kielcach wskazała przepisy, które dają podstawę do uruchomienia środków rezerwy na walkę z COVID-19. Izba wskazała m.in., że pojęcie zarządzania kryzysowego określa art. 2 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 1398 ze zm.), jako działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. 

Dalej RIO przywołała art. 3 pkt 1 tej ustawy, w którym zdefiniowano poszczególne elementy tworzące definicję zarządzania kryzysowego, w tym sytuacji kryzysowej, rozumianej jako sytuacji wpływającej negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującej znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków. 

Jak stanowi art. 17 ust. 2 pkt 1 oraz 19 ust. 2 pkt 1 ustawy, do zadań starosty, wójta burmistrza, prezydenta miasta w sprawach zarządzania kryzysowego należy kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie odpowiednio powiatu, gminy.
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy finansowanie wykonywania zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego na poziomie powiatowym i gminnym planuje się w ramach budżetu powiatu i gminy. 

RIO przypomniała też art. 26 ust. 4 ustawy o zarządzaniu kryzysowym, który reguluje zasady tworzenia rezerwy celowej w budżetach JST. Izba zaznaczyła przy tym, że „istota rezerwy na zarządzanie kryzysowe jest związana z wydatkami nieprzewidzianymi, nieplanowanymi, które mogą powstać w sytuacji kryzysowej będącej następstwem określonych zagrożeń”.

RIO w Kielcach zwróciła też uwagę, że zapobieganie, przeciwdziałanie i zwalczanie COVID-19 reguluje ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz.374). Jak zauważyła Izba, tryb podjęcia tej ustawy i zaproponowane w niej rozwiązania „jednoznacznie wskazują na to, ze mamy do czynienia z sytuacją, w której podmioty odpowiedzialne za bezpieczeństwo ludzi mają prawo do działań dających się zakwalifikować jako zarządzanie kryzysowe w rozumieniu ustawy przywołanej na wstępie niniejszego pisma”. 

mp/