Skrócenie z trzech lat do jednego roku okresu obowiązywania taryf za wodę oraz przywrócenie gminom nadzoru nad procesem taryfikacji – przewiduje senacki projekt nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków.
W piątek do Sejmu trafił senacki projekt, którego celem jest powrót do rozwiązań prawnych obowiązujących przed wprowadzeniem zmian w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2023 r. poz. 537) nowelizacją z dnia 27 października 2017 r.
Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami zarówno realizacja zadań z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, jak i nadzór nad wykonaniem tych zadań znajdą się ponownie w kompetencjach gminy.
Projekt przewiduje, że to rada gminy, w drodze uchwały, będzie zatwierdzać taryfę za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, na podstawie przekazanego przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wniosku o zatwierdzenie taryfy, do którego dołącza szczegółową kalkulację cen i stawek opłat oraz aktualny plan rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych.
Proces weryfikacji wniosków taryfowych i ich zatwierdzanie, tak jak w przypadku regulacji obowiązujących przed nowelizacją z dnia 27 października 2017 r., oparty będzie na podziale kompetencji pomiędzy wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i radę gminy.
Zgodnie z projektem przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określać będzie taryfę na okres 1 roku (dotychczas taryfy obowiązywały przez okres 3 lat).
W regulacji zaproponowano również specjalną procedurę obejmującą możliwość skrócenia obowiązywania dotychczasowych taryf.
Autorzy projektu zwrócili uwagę, że obecny model ustalania i zatwierdzania taryf budzi sprzeciw i niezadowolenie znaczącej części przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, a co za tym idzie jednostek samorządu terytorialnego. Podkreślono, że podmioty te w ostatnich latach odczuły znaczny wzrost kosztów funkcjonowania, spowodowany zwłaszcza wzrostem kosztów energii elektrycznej oraz kosztów inwestycyjnych (wzrost cen na rynku robót budowlanych).
„Przedstawiciele środowiska podkreślają, że występująca, zwłaszcza w ostatnim roku, dynamika zmiany kosztów funkcjonowania przedsiębiorstw, spowodowała konieczność dostosowania planów finansowych do występujących warunków gospodarczych. W efekcie tego przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne występowały do organu regulacyjnego o skrócenie czasu obowiązywania dotychczasowych (ustalanych w 3-letniej perspektywie) taryf” – wskazano w uzasadnieniu projektu.
Tymczasem, jak zauważyli projektodawcy, organ regulacyjny (PGW Wody Polskie) w 2022 r. na 310 złożonych wniosków, wydał decyzję zatwierdzającą nowe taryfy jedynie w 30 przypadkach. W pozostałym zakresie wnioski zostały odrzucone lub są nadal procedowane.
„Przedstawiciele środowiska postulują konieczność wyeliminowania problemów związanych z nieuzasadnionymi odmowami zatwierdzenia nowych taryf, w specjalnej procedurze z art. 24j, oraz niewłaściwym procedowaniem przejawiającymi się długotrwałym rozpatrywaniem wniosków” – wskazano w uzasadnieniu.
Zdaniem Wód Polskich najczęstszym powodem negatywnie rozpatrzonych wniosków są ich wady formalnoprawne oraz błędy merytoryczne. Regulator wielokrotnie zwracał uwagę, że skrócenie okresu obowiązywania aktualnej taryfy na podstawie art. 24j ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków "ma charakter wyjątku ustawowego od standardowego trybu zatwierdzania taryf". Zdaniem Wód Polskich oznacza to, że w przypadku wniosku o skrócenie taryfy "organ regulacyjny musi ustalić, czy okoliczności skrócenia wskazane przez przedsiębiorstwo obiektywnie uzasadniają wygaszenie taryfy i zatwierdzenie w jej miejsce nowej".
Zgodnie z ustawą z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 2180) najistotniejsze uprawnienia organu regulacyjnego w zakresie taryf za wodę i ścieki posiada Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. Uprawnienia te dotyczą przede wszystkim opiniowania projektu regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz weryfikacji i oceny zasadności taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.
Obecnie przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przekazuje organowi regulacyjnemu wniosek o zatwierdzenie taryfy w terminie 120 dni przed dniem upływu okresu obowiązywania dotychczasowej taryfy. Podkreślenia wymaga, że taryfę określa się na okres 3 lat. Organ regulacyjny dokonuje oceny projektu taryfy oraz jego uzasadnienia, pod okres 3 lat.
Organ regulacyjny dokonuje oceny projektu taryfy oraz jego uzasadnienia, pod względem zgodności z przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne, a także analizuje zmiany warunków ekonomicznych wykonywania przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne działalności gospodarczej, w tym marżę zysku, oraz weryfikuje koszty związane ze świadczeniem usług, pod względem celowości ich ponoszenia, w celu zapewnienia ochrony interesów odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen.
Jeżeli wynik weryfikacji jest pozytywny, organ regulacyjny zatwierdza taryfę w drodze decyzji. W przypadku odmowy zatwierdzenia taryfy, organ regulacyjny w decyzji nakłada na przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązek przedłożenia poprawionego projektu taryfy lub poprawionego uzasadnienia, wskazując elementy projektu taryfy lub uzasadnienia wymagające poprawienia.
Za wydanie decyzji dotyczącej zatwierdzenia taryfy przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przewidują uiszczanie opłaty przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne. Obecnie wysokość opłaty to 500 zł.
mp/