Według danych Europejskiego Banku Inwestycyjnego ponad 6 na 10 gmin w Unii Europejskiej jest niezadowolonych z dotychczasowych inwestycji w łagodzenie zmian klimatu, zaś 40 proc. nie czerpie satysfakcji z inwestycji w infrastrukturę cyfrową. Jak gminy powinny podchodzić do zielonej transformacji?

Piotr Olkiewicz, ekspert w tematyce miast NetZero, smart city i zrównoważonego rozwoju podkreślił, że ostatnie lata znacznie osłabiły zdolność samorządów do wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Według rozmówcy zupełnie inaczej sytuacja wygląda w krajach Europy Zachodniej, które od wielu lat przygotowują się do zielonej transformacji cyfrowej.

„Próbujemy budować tą gotowość, nie mając tego bagażu doświadczeń” - ocenił.

Wdrażając innowacyjne rozwiązania, gminy mogą napotkać trudności związane z brakiem specjalistów i wysoką biurokracją. Dlatego konieczny jest nie tylko świadomy wybór projektów, ale również zaangażowanie i świadomość zespołów.

„W krajach wysoko rozwiniętych są tworzone specjalne zespoły łączące specjalistów z wielu dziedzin. W takim zespole pracuje czasami nawet 30 osób, które nie pełnią obowiązków urzędniczych, ale mają styczność z programami rozwojowymi i decydują, które z nich są faktycznie istotne” – podkreślił Olkiewicz.

Mimo że wiele gmin stosuje innowacyjne rozwiązania, wciąż brakuje w Polsce miast i wsi w pełni smart. Według Piotra Olkiewicza wdrażanie zielonej transformacji cyfrowej wymaga dokładnej analizy potrzeb mieszkańców i aktualnych możliwości gminy. Zdarza się, że samorządy realizują projekty bez wcześniejszych analiz. Zdaniem eksperta prowadzi to do niewłaściwego wykorzystania środków na transformację klimatyczną.

"Bycie smart polega na tym, że jednak zbieramy dane z wielu lat, budujemy przestrzenie dla posiadania tych danych, walidacji i weryfikacji tych danych. Bez tego wszystkiego my w urzędach dzisiaj tego nie robimy lub robimy w małym stopniu” - powiedział. „Myśląc o [rozwiązaniach] smart powinniśmy mieć namyśli łańcuch wartości, czyli liczenie śladu węglowego, liczenie całej emisji od początku procesu, gdzie potrafimy zdefiniować proces” - dodał.

W rozmowie Piotr Olkiewicz przyjrzał się rozwiązaniom z odnawialnych źródeł energii. Jego zdaniem gminy powinny integrować te projekty z innymi pomysłami, co zapewni ich większą konkurencyjność. Dodał, że gminy i inne samorządy powinny być postrzegane w sposób biznesowy.

„Jeśli będziemy uciekali od tego myślenia, to będziemy popełniali błędy. Natomiast dzisiaj to pokazuje nam rynek, że gminy, samorządy i spółki samorządowe są w nienajlepszej kondycji finansowej właśnie z tego powodu. Nie patrzyliśmy na nasze samorządy w sposób biznesowy” - podsumował.

Ekspert wskazał także kierunki działań, jakie mogą podjąć gminy w rozwoju transformacji klimatycznej. Podkreślił, że kluczowe jest przede wszystkim partnerstwo na wielu poziomach. Dodał, że dekarbonizacja w polskich samorządach powinna przebiegać zarówno po stronie elektrociepłowni, jak i mieszkańców. Dlatego istotna według rozmówcy jest współpraca i komunikacja.

„Jeśli nie będziemy w takiej komunikacji wielostronnej i wielopłaszczyznowej, to możemy dojść do wielu wyzwań i kontekstowych sytuacji, które mogą nas zaskoczyć” - przestrzegał.

Webcast jest elementem programu „Gmina w zasięgu” realizowanego przez Stowarzyszenie Miasta w Internecie. Program ma na celu wsparcie decydentów samorządowych w zakresie planowania i realizacji inwestycji związanych z rozwojem infrastruktury telekomunikacyjnej, a także realizacji projektów cyfrowych.

Wszystkie dotychczas zrealizowane webcasty można znaleźć TUTAJ.

Serwis Samorządowy PAP objął wydarzenie patronatem medialnym.