Istota zmian, wprowadzonych do statutu przez radę miejską a zakwestionowanych przez organ nadzoru, sprowadzała się do regulacji pozwalających na to, aby sesja rady odbywała się również poprzez udział w niej radnych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej umożliwiającej rejestrację obrazu i dźwięku.

Jak podkreślił wojewoda, w przypadku takiego sposobu odbycia sesji, potwierdzenie obecności radnych następować mogłoby również przy zastosowaniu urządzeń służących do rejestracji głosu i dźwięku, zaś zawiadomienia o sesji zawierałby wskazanie, że sesja będzie mogła się odbyć również z możliwością udziału radnych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających rejestrację obrazu i głosu. Organ nadzoru zauważył, że ustalono ponadto, iż posiedzenia komisji rady miejskiej również mogłyby się odbywać poprzez udział radnych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających rejestrację obrazu i dźwięku.

„Mając na względzie treść art. 20 ust. 1 (…) ustawy o samorządzie gminnym  (…) stwierdzić należy, że zasadą działania rady gminy jest odbywanie sesji, na których wymagana jest obecność radnych (samo pojęcie kworum pochodzi od łacińskiego quorum praesentia sufficit, tj. +których obecność wystarcza+). Nie ma przy tym żadnych podstaw do przyjmowania, że chodzi o inną obecność niż obecność fizyczna w miejscu, w którym sesja została zwołana” – podkreślił wojewoda.

Zwrócił uwagę, że na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii od dnia 20 marca 2020 r., w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, na całym obszarze Polski obowiązuje stan epidemii. W tych okolicznościach prawnych, na mocy art. 15zzx ustawy, wprowadzono regulację, zgodnie z którą w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii m.in. organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego mogą zwoływać i odbywać obrady, sesje, posiedzenia, zgromadzenia lub inne formy działania właściwe dla tych organów, a także podejmować rozstrzygnięcia, w tym uchwały, z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania). Przepisy te stosuje się odpowiednio do kolegialnych organów wewnętrznych, takich jak komisje oraz zespoły.

Zdaniem wojewody, uwzględniając treść art. 15zzx ustawy wskazać należy, że przyjęte przez radę nowe przepisy statutowe w sposób istotny modyfikują zakres zastosowania środków komunikacji elektronicznej przy przeprowadzaniu sesji rady oraz posiedzeń jej komisji.

„Z art. 15zzx ust. 1 ustawy wynika jednoznacznie, że zdalny tryb obradowania dopuszczalny jest wyłącznie w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii” – zaznaczył organ nadzoru. „Tymczasem nowe postanowienia statutu pomijają brzmienie art. 15zzx ust. 1 ustawy w zakresie umożliwiającym jego stosowanie w przypadku wystąpienia prawnie stwierdzonego stanu zagrożenia epidemicznego. Nowa regulacja statutu nie odwołuje się ani do tego przepisu, ani do ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (…), która stanowi podstawę do wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii” – dodał.

Według wojewody, po nowelizacji statut dawałby zatem podstawę do udziału w sesji rady miejskiej i obrad jej komisji za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej w każdym czasie, w tym także poza stanem zagrożenia epidemicznego i stanem epidemii. Tymczasem poza okolicznościami wskazanymi w art. 15zzx ust. 1 ustawy – w ocenie organu nadzoru - nie ma prawnych podstaw do prowadzenia posiedzeń rady gminy i jej komisji z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość ani takiego w nich uczestniczenia.

„W obecnym stanie prawnym jedyną i bezpośrednią podstawą prawną w oparciu, o którą rada gminy może odbywać sesje w trybie zdalnym jest art. 15zzx ustawy. Mając zaś na względzie zasadę działania rady gminy poprzez obecność radnych na jej posiedzeniach, art. 15zzx ustawy o przeciwdziałaniu COVID-19 może być interpretowany tylko jako lex specialis wobec przepisów ustawy o samorządzie gminnym i stosowany zgodnie z zasadą wyłączającą możliwość jego rozszerzania na inne sytuacje faktyczne” - czytamy w rozstrzygnięciu nadzorczym.

Zdaniem wojewody, uchwalenie ustawy zawierającej powołany art. 15zzx wynikało z przekonania ustawodawcy o tym, że na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów nie ma podstaw prawnych do udziału radnych w sesji za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, ani możliwości ich stworzenia poprzez regulację statutową. Właśnie z tego powodu, biorąc pod uwagę zagrożenie epidemiczne zdecydował się na wprowadzenie możliwości zdalnego obradowania i podejmowania rozstrzygnięć przez kolegialne organy w jednostkach samorządu
terytorialnego.

kic/