Szprotawa: Muzeum zidentyfikowało zabytek Bauhausu

Ma prawie 100 lat, ale wciąż wygląda jak obiekt futurystyczny, przypominając bardziej stację kosmiczną albo starożytną świątynię egipską. Przyciąga wzrok, ale nie wiadomo dlaczego. To właśnie jedna z tajemnic Bauhausu - oddziaływać psychologicznie.

Jak ustaliło muzeum, stację uzdatniania wody (Wasserwerk) przy ul. Młynarskiej 3 w Szprotawie zbudowano w latach 1927-1929 i określono mianem Ein modernes Zweckbau, z niem. nowoczesne budownictwo celowe. Był to okres, kiedy w architekturze dynamicznie rozwijał się trend, iż to docelowa funkcja budowli determinuje jej formę. Rezygnowano ze zbędnej megalomanii i ornamentyki na rzecz funkcjonalności opartej na biologii, ergonomii, ekonomii, socjologii i wspomnianej psychologii.

Stację w Szprotawie zaprojektował architekt miejski Adolf Wackwitz, a obiekty wzniósł miejski urząd budowlany. Wackwitz był kuzynem ówczesnego burmistrza Ericha Knothe, który w czasach wielkiego kryzysu w Niemczech poczynił wielkie zasługi dla miasta. Nowoczesna stacja na Wyspie Młyńskiej w Szprotawie posiadała pięć nowych studni głębinowych oraz filtry odżelaziające wraz z nową siłownią maszynową. Okazała się dla miasta niezbędna z uwagi na zanieczyszczenie rzeki Bóbr ściekami z fabryki celulozy w Lesznie Górnym. Stacja wchodziła w owym czasie w skład zespolonych zakładów miejskich, zajmujących się również dostawami gazu i prądu.

Wackwitz pozostawił po sobie esej, opublikowany w 1926 roku na łamach Rocznika Szprotawskiego, prezentujący jego punkt widzenia na ówczesną architekturę przemysłową. Czytając go można odnieść wrażenie, że autor niekiedy wręcz cytuje Waltera Gropiusa - architekta modernistycznego, jednego z głównych przedstawicieli stylu międzynarodowego, założyciela Bauhausu.

W dużym uproszczeniu, architektura Bauhausu skupia się na wspomnianej funkcji i spełnianiu potrzeb społeczeństwa, nierzadko kojarzy się z prostymi formami i surowością. Budynki przypominają „kostki” oraz są pełne prostych linii i kątów, stosowane są duże okna i tzw. taśmy okienne. W tym wszystkim doceniano wpływ zorganizowanej przestrzeni na sposób działania i myślenia ludzi, dlatego wszelkie elementy dopasowane są także do emocji użytkownika.

Wynikami naszych badań zainteresujemy właściwe służby konserwatorskie i wydamy dedykowane opracowanie – podsumowuje M.Boryna.

Warto dodać, że budynki związane z działalnością Bauhausu lub stanowiące świadectwo jego działalności w Weimarze i Dessau-Rosslau zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Lokalizacja zabytkowej stacji w Szprotawie

Biuro Turystyki i Edukacji Regionalnej