Wszyscy wyrażali radość z powstania nowej gminy, o którą zabiegali od wielu lat. Składano podziękowania wszystkim, którzy do powstania gminy się przyczynili. Podkreślano, że powołanie gminy jest sukcesem mieszkańców, ich determinacji i wiary w to, że gmina powstanie.

Gminę Grabówka, która sąsiaduje z Białymstokiem tworzy kilka miejscowości: Grabówka, Zaścianki, Sobolewo, Henrykowo i Sowlany. Gmina ma 64,6 km kw. powierzchni i jest jedną z najmniejszych obszarowo gmin wiejskich w województwie podlaskim - poinformował Podlaski Urząd Wojewódzki. W gminie Grabówka mieszka ponad 10 tys. osób i pod tym względem będzie jedną z kilku największych gmin wiejskich w Podlaskiem.

Do 16 marca 2025 r., czyli do czasu wyborów wójta i rady gminy, która będzie się składać z 15 radnych, gminą Grabówka będzie zarządzała dotychczasowa pełnomocnik wyznaczona przez premiera - Ewa Bończak-Kucharczyk. Od 1 stycznia pełni ona obowiązki wójta i rady tej gminy jednocześnie - poinformował w środę na konferencji prasowej w Grabówce wojewoda podlaski Jacek Brzozowski.

"Ta decyzja (o powołaniu gminy), która stała się dzisiaj faktem, 1 stycznia 2025 r., nie została zrealizowana wbrew, tylko w zgodzie z wolą mieszkańców, którzy są tutaj dzisiaj z nami po to, żeby pokazać jak ważna była, od przeszło dwóch dekad, walka o to, aby ta nowa jednostka terytorialna, administracyjna mogła powstać i decyzją rządu pana premiera Donalda Tuska stała się faktem" - powiedział do zebranych w Grabówce wojewoda Brzozowski. Dodał, że utworzenie tej gminy to "przywrócenie samorządności" po ostatniej prawie dekadzie, bo gmina miała pierwotnie powstać 1 stycznia 2016 r, ale tak się nie stało. Dodał także, że samorządność to jedna z największych wartości polskiej demokracji i należy dać ludziom taką możliwość.

Dochody gminy Grabówka zostały zaplanowane na 2025 r. na poziomie 78,6 mln zł, a wydatki nieco ponad 76 mln zł. Urząd wojewódzki ocenił, że pozwala to na samowystarczalność finansową gminy, która ma budżet ponad dwukrotnie wyższy niż wiele gmin wiejskich w regionie. Wojewoda podkreślił, że ten budżet daje szanse na rozwój tego terenu.

Ewa Bończak-Kucharczyk oceniła, że powołanie nowej gminy w Polsce nie jest łatwą sprawą. "Z tym jest cała masa problemów, kłopotów i różnych perypetii" - mówiła na konferencji prasowej. Oceniła także, że trzeba było tworząc nową gminę dać szansę Grabówce na rozwój lepszy niż ten, który miała w gminie Supraśl.

"Jestem wzruszona tą chwilą, tak długo na to czekaliśmy, ale w końcu się udało (...) Mamy wolną gminę Grabówka" - powiedziała Katarzyna Todorczuk z grupy inicjatywnej powstania gminy Grabówka. Dodała, że samodzielna gmina jest dla tej społeczności "szansą na lepsze jutro", są wyzwania, aby podnosić poziom życia mieszkańców.

Gmina Grabówka będzie jedenastą gminą w stowarzyszeniu Białostocki Obszar Funkcjonalny. BOF tworzy Białystok z ościennymi gminami. Prezydent Białegostoku, prezes BOF Tadeusz Truskolaski powiedział, że nieprawdziwe są podawane przez niektórych informacje o tym, że Białystok będzie przyłączał gminę Grabówka. Deklarował współpracę w ramach BOF przy wydawaniu środków z UE na rozwój tego obszaru.

Grabówka będzie 16. gminą w powiecie białostockim - poinformował wicestarosta białostocki Roman Czepe. Gmina Grabówka jest faktem prawnym, administracyjnym, społecznym i publicznym" - powiedział Czepe i pogratulował mieszkańcom. Również deklarował współpracę powiatu z nową gminą i dodał, że już ona ma miejsce oraz wyraził nadzieję na współpracę powiatu z gminami Grabówka i Supraśl, bo po czasie walki przychodzi czas współpracy.

Starania grupy mieszkańców o powstanie gminy Grabówka mają wieloletnią historię. Chcieli osobnej gminy wyrażając niezadowolenie z funkcjonowania w gminie Supraśl. Referendum w sprawie podziału gminy Supraśl po raz pierwszy odbyło się w 2015 r. Było formalnie ważne. Przeciwko podziałowi opowiedziało się 55 proc. głosujących, ale w miejscowościach, które miałyby wejść w skład nowej gminy, zdecydowana większość głosujących- jak przypomina urząd wojewódzki, 78 proc. - opowiedziała się za podziałem.

Gmina Grabówka miała powstać 1 stycznia 2016 r. Tak się jednak nie stało, bo na kilka dni przed tym terminem ówczesny rząd Zjednoczonej Prawicy z premierem Beatą Szydło rozporządzeniem anulował powstanie tej gminy. TK w 2017 r. po wniosku grupy posłów PO orzekł, że "działanie to było niezgodne zarówno z Konstytucją jak i obowiązującą ustawą o samorządzie gminnym", ale gmina nie powstała. TK wskazał wtedy, że w procedurze przygotowania tego rozporządzenia nie przeprowadzono konsultacji i uznał je za niezgodne z konstytucją i z ustawą o samorządzie gminnym.

Do sprawy utworzenia gminy Grabówka wrócił obecny rząd utworzony po jesiennych wyborach parlamentarnych w 2023 r. Projekt rozporządzenia o powołaniu gminy Grabówka ukazał się w sierpniu 2024 r. i od razu protestowały władze gminy Supraśl i część mieszkańców, wspierali ich posłowie PiS. Rozporządzenie o utworzeniu gminy Grabówka Rada Ministrów przyjęła 1 października 2024 r.

Obecnie wniosek do TK o stwierdzenie nieważności utworzenia nowej gminy Grabówka poprzez wydzielenie jej z gminy Supraśl skierowali w grudniu 2024 r. posłowie PiS.

"Rząd Platformy Obywatelskiej i lokalni działacze związani z PO postanowili zniszczyć tę - znakomicie prosperującą - gminę (Supraśl), podzielić, spowodować, że mieszkańcy tej gminy będą mieli mniejsze możliwości rozwojowe niż dotychczas" - uzasadniał wówczas szef PiS w Podlaskiem Jacek Sasin w nagraniu opublikowanym w mediach społecznościowych. Decyzję o utworzeniu nowej gminy ocenił jako "skrajnie arbitralną, ignorującą głos mieszkańców". "To kroki nie tylko w obronie samorządu, ale i praworządności, przestrzegania konstytucji ale i prawa międzynarodowego" - mówił w tym samym nagraniu burmistrz Supraśla Radosław Dobrowolski.

Przeciwnicy podziału gminy Supraśl chcieli przed wakacjami w 2024. zorganizować nowe referendum w tej sprawie. Zebrano podpisy pod wnioskiem o takie referendum, radni Supraśla przyjęli uchwałę w sprawie organizacji tego referendum. Ostatecznie do niego nie doszło, bo prawnicy urzędu wojewódzkiego ocenili pod względem prawym, że referendum jest bezprzedmiotowe, a ponadto uchwała o organizacji referendum była podjęta z istotnym naruszeniem prawa.

Od 1 stycznia nowa sytuacja jest także w gminie Supraśl, gdzie z mocy prawa rozwiązaniu uległa rada miejska, bo w związku z nową gminą Grabówka wygaszono mandaty 8 radnych. Rzeczniczka wojewody Inga Januszko-Manaches poinformowała PAP w środę, że premier nie zaakceptował jeszcze przedstawionego mu kandydata na pełnomocnika, który będzie sprawował obowiązki rady w Supraślu do czasu przeprowadzenia nowych wyborów. Jeszcze nie wiadomo, kiedy to się stanie.(PAP)

kow/ dki/