Debata „Samorządy po roku pandemii – interwencje a inwestycje” stanowiła część gali wręczenia nagród laureatom konkursu „Innowacyjny Samorząd 2021” zorganizowanego przez Serwis Samorządowy PAP. Uczestniczący w dyskusji wiceminister finansów Sebastian Skuza przedstawił działania rządu wspierające jednostki samorządu terytorialnego podczas pandemii koronawirusa, w tym wpływ kolejnych tarcz finansowych na utrzymanie stabilnego poziomu dochodów miast i gmin.

„Utrzymanie miejsc pracy i zapewnienie płynności przedsiębiorcom miało pośrednio pozytywny wpływ na dochody samorządów z tytułu podatków dochodowych. Takim dodatkowym skutkiem tarcz była tez kwestia terminowego rozliczenia podatków, gdyż przedsiębiorcy, aby skorzystać z tarczy nie mogli posiadać zaległości podatkowych” - wyjaśniał Skuza, dodając, że od marca ub.r. rząd wprowadził szereg rozwiązań kierowanych bezpośrednio do jednostek samorządu o charakterze organizacyjnym prawnym i finansowym. Jego zdaniem m.in. dzięki tym działaniom nie zrealizowały się „czarne scenariusze”.

„Zrealizowane dochody jednostek samorządu terytorialnego wyniosły 100,4 proc. w stosunku do prognozy, czyli 305 mld zł” – wskazał wiceminister finansów. Według niego tylko w nieznacznym stopniu, biorąc pod uwagę trudny rok pandemii, zmniejszyła się w ub.r. stosunku do 2019 roku nadwyżka operacyjna, która pokazuje możliwości inwestycyjne samorządów. Za rok 2020 wyniosła ona 21,4 mld zł, gdy w bardzo dobrym koniunkturalnie 2019 – była to kwota 24,1 mld. „Jest to wynik bardzo dobry” – zaznaczył Skuza.

Zdaniem biorącego udział w debacie Jarosława Górczyńskiego, prezydenta Ostrowca Świętokrzyskiego sytuacja samorządów nie wygląda jednak „tak różowo”. Według ankiety samorządowców będące podstawą raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Polskie miasta w czasach pandemii” wskazuje, że „2/3 samorządów ma ubytki w swoich kasach, zwiększenie deficytu. I problemy z bieżącą płynnością i finansowaniem”.

Wyniki konkursu „Innowacyjny Samorząd 2021” – kreatywność w czasach pandemii

„Ja mam przywilej reprezentować miasto, które od 6 lat nie podnosi podatków i spłaciło wszystkie długi. Ostrowiec Świętokrzyski to jedyne miasto na 102 gminy w województwie świętokrzyskim, które dzisiaj nie jest zadłużone. Mamy poduszkę finansową, aby dalej inwestować w kulturę, oświatę i budować infrastrukturę. To było możliwe tylko dlatego, ze przez 6 lat prowadziliśmy racjonalną politykę” – mówił Górczyński. „Jednak wszystkie samorządy w Polsce radzą sobie z tą trudną sytuacją, choć trochę jesteśmy zdani na siebie” – stwierdził.

„Duża pomocą dla samorządów jest Fundusz Inwestycji Lokalnych. Pierwsza transza rozdzielona według algorytmu finansowego została bardzo pozytywnie odebrana przez wszystkie samorządy, niestety podczas dwóch ostatnich naborów, grudniowego i marcowego, wnioski zostały rozpatrzone bez jasnych kryteriów i 1/3 samorządów gminnych nie otrzymała żadnego wsparcia” - powiedział Jacek Brygman, wójt gminy Cekcyn.

„Samorządy są ważnym partnerem dla Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa, nasza działalność wymaga bieżącej współpracy z władzami lokalnymi. Przy tym samorządy zaspokajają podstawowe potrzeby i dbają o swoich mieszkańców, a ci mieszkańcy to są również nasi klienci, a często też nasi pracownicy” – powiedział Robert Perkowski, wiceprezes zarządu ds. operacyjnych PGNiG.

Spółka ma swoje inwestycje górnicze ok. 200 polskich gminach. „Mają one istotny wpływ na samorządy lokalne poprzez różnego rodzaju opłaty, podatki, które uiszczamy.  Tylko z tytułu działalności górniczej wpłaciliśmy do samorządowych  budżetów 208 mln zł w samym 2020 r.” – podkreślił.

Michał Cieślak, minister ds. rozwoju samorządu terytorialnego w KPRM przypomniał, że jeszcze do końca maja samorządy mogą przesyłać swoje propozycje zmian w prawie i procedurach, które w odczuciu samorządowców stanowią dla nich bariery rozwojowe. „Minęła trzecia dekada funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce i uznaliśmy, że jest to dobry czas, by przyjrzeć się przepisom i procedurom, które dziś kształtują przestrzeń funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce. W związku z tym ogłosiliśmy program konsultacji pod nazwą Samorząd 3.0 – rozwój bez barier” – powiedział Cieślak.

„Po upływie terminu nadsyłania propozycji chciałbym przedstawić taką księgę wszystkich koncepcji i samorządów, które zostały przedstawione. Zostaną one włączone w duży pakiet zmian i skierowane do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu” – poinformował minister.

Pełny zapis wideo z debaty już wkrótce.