W sprawie przepisów dotyczących zmian granic gmin RPO Marcin Wiącek interweniował w związku ze skargami składanymi przez jednostki samorządu terytorialnego, które dotyczyły „wrogich przejęć” części ich terytoriów przez inne gminy. Pismo w sprawie nowelizacji przepisów skierował do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, skąd otrzymał odpowiedź o rozpoczęciu prac legislacyjnych w tym zakresie. 

„W związku z tym, działając na podstawie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1264 ze zm.), chciałbym przekazać na ręce Pana Premiera sugestię wprowadzenia – do czasu wejścia w życie zapowiedzianych zmian prawnych – swoistego „moratorium” na dokonywanie przez Radę Ministrów takich modyfikacji w podziale administracyjnym kraju, które są źródłem konfliktów społecznych” – napisał RPO. 

Wskazał, że w obecnych warunkach wstrzymanie się, „od dokonywania budzących kontrowersje zmian granic pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego byłoby pożądane z punktu widzenia wolności i praw członków wspólnot samorządowych”.

Ruszyły prace nad procedurą zmiany granic gmin. Wiceszef MSWiA: musimy to ucywilizować

W piśmie Marcin Wiącek zaznaczył, że nowelizacja ustaw samorządowych w zakresie procedury dokonywania zmian w podziale administracyjnym kraju powinna załagodzić „konflikty graniczne” pojawiające się między gminami. Pomóc ma w tym wdrożenie postanowień Trybunału Konstytucyjnego (z 5 listopada 2009 r., sygn. S 6/09, z 12 maja 2009 r., sygn. S 3/09 i z 12 czerwca 2019 r., sygn. S 1/19), tj. wprowadzających kontrolę sądową podejmowanych rozstrzygnięć.

Projekt nowelizacji przepisów przedstawiony przez MSWiA podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego obejmuje m.in. ograniczenie częstotliwości zmiany granic gmin do jednego razu w czasie kadencji, wprowadzenie rekompensat i rozliczeń mienia komunalnego oraz pogłębienie konsultacji społecznych.

mr/