Wspólne działania Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu z Ministerstwem Klimatu i Środowiska w kwestii ochrony miejskiej zieleni zapowiedziała podczas konferencji na temat rewitalizacji i zazieleniania miast wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, generalny konserwator zabytków prof. Magdalena Gawin. Wiceminister dodała, że odbyła już rozmowę na ten temat z 16 wojewódzkimi konserwatorami zabytków - oraz kierownikami delegatur, którzy działają w ich imieniu.

„Nie możemy dopuszczać do rewitalizacji, które całkowicie niszczą zieleń na obszarach zabytkowych, dlatego chcemy zmienić wykładnię konserwatorską dotyczącą rewitalizacji miast. Wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska będziemy prowadzić kampanię na temat zazieleniania miast” – powiedziała Gawin.

Generalna Konserwator Zabytków poinformowała, że zmieniona została wykładania konserwatorska dotycząca rewitalizacji rynków, ponieważ współczesne miasto powinno służyć mieszkańcom, a zieleń jest niezbędnym elementem przestrzeni miejskiej oczyszczającym powietrze, obniżającym temperaturę powietrza w czasie upałów i wchłaniającym wodę podczas obfitych opadów. Przypomniała, że stara wykładnia mówiła o tym, że „ponieważ w średniowieczu nie było żadnych drzew na rynkach, to nie powinno być ich dzisiaj, (…) jednak nie możemy porównywać średniowiecznej funkcji miasta do miasta współczesnego” – zaznaczyła Gawin.

Wiceminister Gawin przekazała również, że podjęła rozmowy z wiceminister klimatu i środowiska Małgorzatą Golińską oraz wiceministrem funduszy i polityki regionalnej Waldemarem Budą na temat możliwości podjęcia działań, które wpłyną na poprawę sytuacji w tym zakresie.

„Samorządy aplikują do marszałków o pozyskanie środków unijnych na rewitalizację. Dlatego musimy ustalić z marszałkami zmianę regulaminów oraz kryteria w taki sposób, żeby powstrzymać wycinkę zieleni wkomponowanej w przestrzeń historyczną, a jeśli – z jakichś ważnych względów – trzeba tę zieleń wyciąć, muszą być natychmiast przeprowadzone nasady odpowiednimi, historycznymi gatunkami drzew o odpowiedniej objętości pnia” – powiedziała Generalna Konserwator Zabytków.

Wiceminister Gawin dodała, że Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska będzie prowadzić kampanię na rzecz zazielenienia miast.

„W okresie międzywojennym administracja rządowa nakazywała samorządom nasadzanie drzewami dróg dojazdowych powiatowych i wojewódzkich, placów i rynków. Dzisiaj ustawa samorządowa nam na to nie pozwala. Ale możemy wspólnie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska po pierwsze wykreować program na rzecz zazieleniania miast, a po drugie – doprowadzić do tego, że w urzędach marszałkowskich będą odpowiednie kryteria i wytyczne, które ukrócą proceder tzw. betonozy” – podsumowała wiceminister kultury.

„Edukujemy samorządy od lat w ramach różnych programów, a teraz chcemy dodatkowo jeszcze zachęcać samorządy, aby tę politykę w odniesieniu do przestrzeni publicznej po prostu zmieniły” - dodała dyrektor departamentu ochrony zabytków w MKDNiS dr Katarzyna Zalasińska.

Wiceminister Gawin zwróciła uwagę, że bardzo często kwestia zazielenienia miast jest przypisywana latom powojennym i okresowi PRL. Jednak dogłębna kwerenda w archiwach dowiodła, że drzewa na rynkach miejskich zostały zasadzone już w latach międzywojennych.

„Od 1919 r. na poziomie ustaw, na poziomie rozporządzeń, na poziomie okólników II Rzeczpospolita prowadziła świadomą politykę państwa zazieleniania miast i wsi, ponieważ Polska była bardzo zniszczona po I wojnie światowej. Dziś zapominamy o tym, jak ważną funkcję spełnia w tym zakresie państwo” – zaznaczyła wiceminister kultury.

Konferencję prasową poprzedziło spotkanie Generalnej Konserwator Zabytków Magdaleny Gawin z wojewódzkimi konserwatorami zabytków i kierownikami delegatur. Głównym tematem spotkania była kwestia nasilającej się od dłuższego czasu praktyki rewitalizacji zabytkowych rynków, placów, a nawet dzielnic miejskich, polegającej na eliminacji zieleni, usuwaniu historycznych nawierzchni i zastępowaniu ich betonem lub asfaltem. Jak podkreślano w trakcie spotkania, działania te stanowią realne zagrożenie dla historycznych, zabytkowych układów urbanistycznych lub ruralistycznych, które – zgodnie z ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami – podlegają ochronie i opiece bez względu na stan ich zachowania, a wszelkie prace podejmowane na ich terenie wymagają pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.

mam/