W czwartek, 19 listopada odbyła się 24. edycja konferencji "Miasta w Internecie". Jej głównym przesłaniem stało się przekonanie o potrzebie pilnego przełomu w cyfryzacji samorządów i społeczności lokalnych. Jego warunkiem sine qua non jest dokonanie nowego otwarcia we współpracy Rządu RP i samorządu terytorialnego.

Będzie ono konieczne ze względu na nową wizję rozwoju cyfrowych usług publicznych, dla której punktem odniesienia jest koncepcja Architektury Informacyjnej Państwa (AIP). Jej powiazania z działaniami jednostek samorządu terytorialnego zaprezentował podczas sesji otwierającej Konferencję Jacek Paziewski - dyrektor departamentu AIP w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (dawnie w Ministerstwie Cyfryzacji). Poinformował on także  o pracach nad koncepcją Platformy Usług Lokalnych - centralnej platformie, na której samorządy, zwłaszcza niewielkie gminy, świadczyłyby swoje cyfrowe usługi dla mieszkańców, bazując na wystandaryzowanych procesach, w bezpiecznym środowisku chmurowym.

Gotowość samorządowców do współpracy z służbami rządowymi w standaryzowaniu e-usług publicznych przebijała przez wypowiedzi wszystkich panelistów ww. sesji, w tym Mieczysława Kiecy - Prezydenta Wodzisławia Śląskiego, Tomasza Fijołka - dyrektora biura Unii Metropolii Polskich i Marcina Skonieczki – Wójta Gminy Płużnica w woj. kujawsko-pomorskim. Ich zdaniem dobrym środowiskiem takich ustaleń jest Komisja Wspólna Rządu i Samorządu, a w szczególności jej Zespół Społeczeństwa Informacyjnego. 

Współpracy JST i podmiotów centralnych sprzyjać mogą nowe regulacje prawne i merytoryczne odnoszące się do systemu programów operacyjnych nowej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2021-2027.

"Nie powinniśmy patrzeć na środki unijne na cyfryzację w nadchodzących latach wyłącznie przez pryzmat programu będącego kontynuacją PO Polska Cyfrowa. Środki na ten cel znajda się w wielu programach i planujemy dostęp do nich samorządów zarówno w roli bezpośredniego realizatora projektów, jak i beneficjenta działań centralnych" - zadeklarował Rafał Sukiennik - dyrektor Departamentu Rozwoju Cyfrowego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.

Pełen obraz wsparcia unijnego w najbliższej dekadzie zaprezentował Hubert Romaniec – zastępca dyrektora Departamentu Polityki Międzynarodowej w KPRM. Obejmie ono m.in. 8 mld złotych w ramach programu kontynuującego działania PO PC oraz aż 20 mld złotych z Krajowego Programu Odbudowy, stworzonego jako odpowiedź na pandemię COVID-19.  

Za bardzo interesujące i po raz pierwszy zaprezentowane publicznie na 24. KMWI uznali te informacje przedstawiciele samorządów regionalnych: Agnieszka Aleksiejczuk – dyrektor Departamentu Społeczeństwa Informacyjnego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego oraz jej odpowiednik w urzędzie woj. warmińsko-mazurskiego Maciej Bułkowski.

O potrzebie zapewnienia środków na współpracę między samorządami, bazującą na finansowaniu środkami unijnymi, mówił Tadeusz Osowski – dyrektor Biura Cyfryzacji w Urzędzie Miasta Stołecznego Warszawy. Dyrektor Sukiennik potwierdził, iż takie narzędzie finansowania jest dyskutowane w MFiPR.

Podobnie jak i finansowanie inwestycji w zapewnienie cyberbezpieczeństwa urzędom administracji samorządowej kwotą 2 mld złotych, o czym mówił podczas poświęconej temu tematowi sesji Robert Kośla – dyrektor Departamentu Cyberbezpieczeństwa w KPRM. Zaprosił on także na pracowników podmiotów publicznych różnych szczebli na szkolenia z zakresu cyberbezpieczeństwa - #CyberbezpiecznySamorząd.

W tym kontekście dużym zainteresowaniem cieszyła się prezentacja Przemysława Jaroszewskiego, CERT Polska, NASK, który przedstawił podstawowe rekomendacje i zalecenia dotyczące bezpieczeństwa stron www jednostek samorządu terytorialnego: 

 

Na inny aspekt związany z cyberbezpieczeństwem w Polsce zwróciła uwagę Agnieszka Gryszczyńska, z Wydziału Prawa i Administracji UKSW. "Cyberprzestępcy są w Polsce zagrożeni relatywnie niską karą za swoje czyny. Niejednokrotnie pokrzywdzeni ponoszą większą odpowiedzialność za brak skutecznych zabezpieczeń przed cyberprzestępstwem. To trzeba zmienić" – powiedziała Gryszczyńska. 

Duże znaczenie infrastruktury szerokopasmowej w rozwoju lokalnym zdefiniowali jednomyślnie paneliści debaty poświęconej 5G: Małgorzata Zakrzewska – dyrektor Departamentu Komunikacji Korporacyjnej w PLAY, Bartosz Bartoszewicz – Wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia, Michał Gramatyka - wiceprzewodniczący Komisji Cyfryzacji, Innowacji i Nowych Technologii Sejmu RP oraz Agnieszka Krauzowicz - dyrektor Departamentu Telekomunikacji w KPRM. I na tym polu konieczna jest współpraca między Rządem RP a samorządami, np. na polu zwalczania fake news na temat szkodliwości 5G.  

"W zakresie tworzenia sprzyjających warunków do rozwoju infrastruktury 5G kluczowe jest dialog i edukacja" – powiedziała Małgorzata Zakrzewska. 

Na potrzebę przełomu w świadczeniu e-usług publicznych zwracało uwagę większość prelegentów i panelistów 24KMWI.

Podsumowaniem tego wątku konferencji stała się wypowiedź dr. inż. Jakuba Chabika z Katedry Technologii Informatycznych Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej. Za podstawowe wyzwania najbliższych lat na tym polu uznał on: postawienie w centrum polskiej cyfryzacji obywatela, re-engineering usług publicznych w kierunku uznania ich domyślnej cyfrowości, integrację cyfrową grup wykluczonych, np. osób starszych, czy imigrantów oraz rozwój infrastruktury, w tym 5G.

Z kolei na potrzeby upowszechnienia kompetencji cyfrowych, także wśród samorządowców zwracały uwagę Anna Dwurnik - z Biura ds. Inteligentnego Zarządzania Zrównoważonym Rozwojem - Smart City Urzędu Miasta Kielce oraz Dorota Zmarzlak - Wójta Gminy Izabelin, członka Zarządu Stowarzyszenia „Samorządy dla Polski”.  

Ta ostatnia zaakcentowała istotną rolę w procesach cyfryzacji samorządowych decydentów, którzy muszą wyznaczać podstawowe wektory zmian w tym zakresie w swoich urzędach oraz społecznościach lokalnych. "Samorządowi liderzy muszą mieć cyfrowość we krwi" – powiedziała Zmarzlak.

Dyskutując o doświadczeniach w zakresie cyfrowej edukacji w czasu pandemii COVID-19, uczestnicy zgodnie przyznali że ten trudny czas powinien być potraktowany jako szansa i swego rodzaju impuls do działania w kierunku zmiany paradygmatu polskiej szkoły. Jest to  - zdaniem uczestników dyskusji - czas, który należy wykorzystać m.in. na tworzenie i rozwijanie cyfrowych środowisk pracy w szkole, opartych o dostępne i dobrze dostosowane platformy służące pracy zdalnej, a także na wypracowaniu jednolitych standardów dla szkół w zakresie budowania cyfrowego środowiska pracy oraz podniesieniu kompetencji nauczycieli i dyrektorów w obszarze „cyfrodydaktyki”. Kluczowe na ten moment jest uruchomienie stałego systemu wsparcia kompetencyjnego i doradczego dla nauczycieli w całym kraju.

"Doświadczenia projektów typu HUMINE – Małopolskie Laboratorium Edukacji (https://humine.pl/centrumedukacji) cyfrowej potwierdzają ogromną potrzebę zapewnienia bieżącego, codziennego wsparcia działań nauczycieli w przestrzeni cyfrowej" – powiedział, prowadzący dyskusję, Artur Krawczyk ze Stowarzyszenia Miasta w Internecie

Owocem konferencji są rekomendacje dotyczące wspólnych działań, jakie winny podjąć samorządy i Rząd RP, by wizja rozwoju cyfrowego w perspektywie najbliższych lat mogła zostać zaawansowana i zrealizowana. Dokument ten można podpisać pod adresem: https://24.kmwi.pl/rekomendacje.         

Patronami konferencji, w która zgromadziła rekordową liczbę blisko 600 uczestników z całego kraju, byli Ministerstwo Cyfryzacji (KPRM), Unia Metropolii Polskich, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich, Związek Województw RP i Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy. Główny partnerami z sektora firm były: PKO Bank Polski, Orange Polska, Orlen, Emitel, Play, PWPW, Envelo, Integrated Solutions oraz Huawei.      

Nagrania oraz prezentacje z 24KMWI dostępne są pod adresem: https://24.kmwi.pl/.  

Krzysztof Głomb, prezes Stowarzyszenia „Miasta w Internecie”
24 Konferencja „Miasta w Internecie” dostarczyła wiele dowodów na to, że w 30 roku polskiej samorządności konieczna jest poważna refleksja nad stanem rozwoju cyfrowego JST i  zasadnicze zmiany w dotychczasowym modelu. Większość panelistów – reprezentantów samorządów podkreślała potrzebę zmian prawnych i organizacyjnych, które umożliwią ich realną współpracę z podmiotami centralnymi na nowych zasadach. Obecna świadoma separacja i zaprojektowane linie demarkacyjne uniemożliwiają skuteczne i wydajne współdziałanie. Mam nadzieję, że zaproponowana przez ministra Marka Zagórskiego koncepcja „Dekalogu Wyzwań Cyfrowych” wspólnej deklaracji stron rządowej i samorządowej w KWRiST na temat cyfryzacji w latach 2021-2023 będzie odpowiedzią na to wyzwanie.