Projekt jest wynikiem inicjatywy ustawodawczej Senatu. Komisje Budżetu i Finansów Publicznych, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Ustawodawcza wprowadziły do niego w I czytaniu szereg poprawek, zarówno merytorycznych, jak i redakcyjno-legislacyjnych.

Zmiany ustawowe z 2016 r. znacząco podniosły opodatkowanie elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości, stanowiącym wyłączny dochód gmin. Wcześniej podatek płacony był jedynie o części budowlanej, typowo stanowiącej 30 proc. wartości turbiny. Od 2017 r. podatkiem od nieruchomości obłożono także część techniczną.

To korzystne finansowo dla gmin rozwiązanie okazało się niezgodne ze zobowiązaniami międzynarodowymi Polski i w połowie 2018 r. zostało zniesione wstecznie, od początku 2018 r. Tymczasem gminy uwzględniły już zwiększone wpływy w swoich budżetach i zaplanowały odpowiednio wyższe wydatki. W rezultacie zostały pozbawione spodziewanych wpływów.

W 2020 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepisy wprowadzające z 2018 r. były niezgodne z Konstytucją w zakresie wstecznego obowiązywania.

Senacki projekt, wraz z przyjętymi poprawkami, przewiduje wypłatę z budżetu państwa jednorazowo rekompensaty za te utracone dochody. Senat w Ocenie Skutków Regulacji szacuje ta kwotę na ok. 600 mln zł, rząd - na około 280 mln, ale bierze pod uwagę tylko połowę 2018 r., za który to okres przepisy wprowadzone wstecznie zostały uchylone.

Projekt przewiduje sposób wypłaty rekompensaty. Ustawa miałaby wejść w życie 5 lutego 2022 r., zainteresowane gminy miałyby 3 miesiące na składanie odpowiednich wniosków i potem 14 dni na ich ewentualną korektę.

wkr/ mp/