We wtorek połączone komisje senackie Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisja Budżetu i Finansów Publicznych zajmowały się rządową ustawą o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (JST) oraz niektórych innych ustaw, która został uchwalona 2 września br. przez Sejm. W poniedziałek komisje senackie zawiesiły prace nad senackim projektem ustawy w tym zakresie.

Adrian Pokrywczyński ze Związku Powiatów Polskich zgłosił trzy poprawki do ustawy poparte przez senatora KO Zygmunta Frankiewicza. Wszystkie poprawki uzyskały rekomendacje połączonych komisji senackich.

Pierwsza miała charakter redakcyjno-legislacyjny.

Druga poprawka ma na celu wprowadzenie takiej zmiany, by wartość 15 proc. obligatoryjnych wydatków JTS na poprawę efektywności energetycznej i rozwój odnawialnych źródeł energii liczona była od realnych dochodów samorządów czyli 5,9 mld zł zapisanych w ustawie, a nie całości kwoty przeznaczonej dla samorządów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych - wyjaśnił Pokrywczyński.

„Przyjęty projekt ustawy nie gwarantuje, że wszystkie samorządy otrzymają nadwyżkę 15 proc. Chcemy, aby to obligatoryjne 15 proc. było liczone od kwoty mniejszej” - zaznaczył Adrian Pokrywczyński.

Związek Powiatów Polskich zaproponował również, aby wydatki na zadania z zakresu poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii samorządowych jednostek kultury, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i spółek kapitałowych, gdzie decydentem jest samorząd terytorialny, wliczane były do kwoty przeznaczonej przez samorządy na ten cel.

Za sprawą nowych przepisów możliwe będzie przekazanie - jeszcze w 2022 r. - blisko 13,7 mld zł dla jednostek samorządu terytorialnego. Te pieniądze mają m.in. zrekompensować ubytki w dochodach bieżących, mogą służyć na inwestycje, mogą także i powinny być przeznaczone na poprawę efektywności energetycznej.

Dodatkowe środki (w wysokości blisko 13,7 mld zł) to dwie kwoty składowe. Pierwsza w wysokości 7,793 mld zł nawiązuje do wysokości części rozwojowej subwencji ogólnej, która zostałaby przekazana odpowiednio do gmin, powiatów i województw w roku 2023. Środki z tej kwoty otrzymają wszystkie jednostki – proporcjonalnie do wysokości dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT planowanych na 2023 rok.

Druga kwota składowa (5,88 mld zł) ma odpowiadać części rozwojowej subwencji ogólnej i zostanie rozdzielona na części przysługujące poszczególnym rodzajom JST, tj. gminom, powiatom i województwom proporcjonalnie do wysokości udziału planowanych na rok 2023 dochodów z tytułu udziałów we wpływach z PIT.

„Szczegółowy podział na poszczególne JST opiera się na określonych w ustawie o dochodach JST, odpowiednio dla gmin, powiatów i województw, minimalnych wartościach dodatkowych dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT, i stanowi dopełnienie rozdysponowanych dochodów do tych wartości” – wskazano w uzasadnieniu do ustawy.

Zgodnie z nowymi przepisami kwota w wysokości blisko 7,8 mld zł ma zostać rozdzielona między: gminy – w wysokości ponad 5,7 mld zł; powiaty (ponad 1,6 mld zł); województwa (ponad 434 mln zł). Dzięki nowelizacji każda z gmin otrzyma nie mniej niż 2,8 mln zł; powiaty nie mniej niż 6 mln zł; województwa nie mniej niż 32,6 mln zł.

Procedowana ustawa zobowiązuje jednostki samorządu terytorialnego do przeznaczenia na zadania z zakresu poprawy efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii wydatków w kwocie nie mniejszej niż równowartość 15 proc. kwot otrzymanych w roku 2022 dodatkowych dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Jeżeli będą to wydatki mniejsze, to w roku 2029 JTS nie otrzymuje środków z rezerw subwencji ogólnej.

Nowe przepisy przewidują ponadto, że ze względu na wcześniejsze zasilenie finansowe samorządów, w roku 2023 nie otrzymają one części rozwojowej subwencji ogólnej.

Ustawa zawiera także przepisy dotyczące m.in. stworzenia regulacji, które będą umożliwiać dofinansowanie rzecznych przepraw promowych do czasu oddania do użytkowania mostu lub tunelu zastępującego dotychczasową rzeczną przeprawę promową. Chodzi o uniknięcie sytuacji, kiedy to po oddaniu mostu lub tunelu przeprawy promowe nadal będą dofinansowywane z budżetu.

ab/ mam/