Olsztyńska Izba przedstawiła obszerne wyjaśnienia, w których odniosła się do sytuacji, gdy w związku ze zmianą budżetu JST doszło do przekroczenia kwoty skutkującej koniecznością zatrudnienia przez urząd audytora wewnętrznego w sytuacji gdy nadal obowiązuje umowa z usługodawcą zewnętrznym prowadzącym audyt w tej jednostce. 

RIO przypomniała, że zgodnie z przepisami  audyt wewnętrzny prowadzi się w jednostkach samorządu terytorialnego, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej JST kwota dochodów i przychodów lub kwota wydatków i rozchodów przekroczyła wysokość 40 000 tys. zł. 

Izba zaznaczyła, że audyt wewnętrzny może prowadzić audytor wewnętrzny zatrudniony w jednostce albo usługodawca niezatrudniony w jednostce. 

„W myśl art. 278 ust. 3 u.f.p. w jednostkach samorządu terytorialnego audyt wewnętrzny może być prowadzony przez usługodawcę, jeżeli ujęta w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego kwota dochodów i przychodów oraz kwota wydatków i rozchodów jest niższa niż 100 000 tys. zł” – wskazano w opinii. 

Jak wyjaśniła, RIO, oznacza to, że jeśli ujęta w uchwale budżetowej suma dochodów i przychodów albo suma wydatków i rozchodów będzie równa lub przewyższy 100 000 tys. zł, wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie zobowiązany do zatrudnienia audytora wewnętrznego. 

Izba zauważyła jednak, że przepis ten nie normuje, w jakim momencie należy zatrudnić audytora wewnętrznego wskazując jedynie, że art. 279 ust. 3 u.f.p. stanowi, że „umowę z usługodawcą jednostka sektora finansów publicznych zawiera na okres co najmniej roku”. 

„Należy pamiętać, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaniechanie prowadzenia audytu, a nie zaniechanie zatrudnienia audytora” – podkreśliła RIO. 

Izba przypomniała, że zgodnie z art. 18a ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych zaniechanie prowadzenia audytu wewnętrznego w jednostce sektora finansów publicznych do tego zobowiązanej, wskutek niezatrudniania audytora wewnętrznego albo niezawierania umowy z usługodawcą, stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych. 

RIO przywołała też orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z dnia 23 stycznia 2014 r. (sygn. BDF1/4900/84/89/13/RWPD-87018): „Fakt zaniechania prowadzenia audytu wskutek braku audytora, chociaż czasowo, wypełnia znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych, określone w art 18a ustawy". Z kolei w orzeczeniu Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z dnia 7 listopada 2016 r. (sygn. akt BDF1.4800.58.2016) zauważono: 
„Fakt, że na kilkanaście dni przed końcem roku budżetowego, wskutek kolejnej nowelizacji uchwały budżetowej, kwota ujęta w planie spadła poniżej kwoty minimalnej, nie znosi istnienia przez większość roku obowiązku prowadzenia audytu wewnętrznego". 

Natomiast w orzeczeniu z dnia 10 listopada 2016 r. /sygn. akt BDF1.4800.49.2016/ wskazano: „Znamiona przedmiotowe naruszenia dyscypliny finansowej wypełnia już jeden dzień nieprowadzenia audytu wewnętrznego. Odpowiedzialność za delikt określony w art. 18a ustawy ponosi kierownik jednostki sektora finansów publicznych jako odpowiedzialny za całość jej gospodarki finansowej (art. 53 ust. 1 ufp oraz art. 4 ust 1 pkt 2 ustawy)". 

Zdaniem RIO z powyższych orzeczeń należy wywieźć, że obowiązek prowadzenia audytu w jednostce samorządu terytorialnego istnieje od dnia przekroczenia w uchwale budżetowej kwoty (dochodów i przychodów lub wydatków i rozchodów) 40 000 tys. zł., a ustaje z dniem podjęcia uchwały zmniejszającej budżet do kwoty niższej niż 40 000 tys. zł. 

„Zatem, w przypadku przekroczenia ww. kwoty, przeprowadzenie audytu jest obowiązkiem bezwzględnym. Na tej podstawie należy stwierdzić, że obowiązek zatrudnienia audytora powstaje po spełnieniu określonych w przepisach u.f.p. przesłanek, niezależnie od dnia w którym nastąpiła zmiana budżetu skutkująca przekroczeniem progów finansowych” – wskazano w opinii. 

RIO dodała jednak, że w przypadku umowy z usługodawcą (z którym jednostka sektora finansów publicznych zawarła umowę na okres co najmniej roku), zatrudnienie audytora możliwe jest po wygaśnięciu umowy zlecenia lub po dokonaniu zmiany umowy (aneksu) w zakresie czasu trwania umowy.

mp/