Czego powinni uczyć się dorośli i co można zrobić, by zainteresować ich edukacją - na te pytania odpowiadali uczestnicy debaty zrealizowanej przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) Narodowej Agencji Programu Erasmus + i Europejskiego Korpusu Solidarności we współpracy z Serwisem Samorządowym PAP.
W debacie FRSE wzięło udział pięcioro ekspertów specjalizujących się w dziedzinie uczenia dorosłych. Uczestnicy dyskusji opowiedzieli o swoich doświadczeniach w kwestii niezawodowego uczenia się dorosłych oraz wskazali kompetencje kluczowe do życia we współczesnym świecie, np. rozumienie i tworzenie informacji, wielojęzyczność, przedsiębiorczość.
Istotne są również kompetencje: matematyczne, cyfrowe, obywatelskie, osobiste oraz w zakresie nauk przyrodniczych oraz technologii i inżynierii; uczenia się; świadomości i ekspresji kulturalnej.
Eksperci odnieśli się także do czterech obszarów priorytetowych i jednocześnie wyzwań społecznych, jakie powinny znaleźć odniesienie w projektach finansowanych przez obecną perspektywę programu Erasmus+: włączenia społecznego i różnorodności; środowiska i zapobieganiu zmianom klimatycznym; transformacji cyfrowej oraz aktywnego uczestnictwa w życiu demokratycznym.
„Edukator dorosłych powinien być katalizatorem i współuczestnikiem. To bardzo ważne, żeby podchodzić do tego z ciekawością, ponieważ to jest edukacja, która idzie w obie strony” - powiedziała Barbara Kaszkur-Niechwiej, założycielka stowarzyszeń edukacyjnych dla dorosłych w Krakowie i na podkrakowskiej wsi, zajmująca się edukacją seniorów oraz na terenach wiejskich.
Oceniła, że w kwestii edukacji dorosłych kluczowa jest „umiejętność zrozumienia siebie i świata”.
„Te kompetencje, które mnie interesują nazwałabym kompetencjami życiowymi, bardzo podstawowymi. Jeśli chodzi o kompetencje społeczne, które były tu wskazywane, to dla mnie najważniejsze są kompetencje dogadywania się z własnym ciałem” – dodała Barbara Kaszkur-Niechwiej.
„Dla mnie kompetencją podstawową, której my chcemy uczyć, jest empatia i troska o świat. (...) Ludzie przyjeżdżają do nas, ponieważ chcą uczyć się rolnictwa ekologicznego. Proponujemy im metodą uniwersytetu ludowego taki kurs, gdzie mogą nauczyć się konkretnych umiejętności, jak zmieniać świat na lepsze" - mówiła Ewa Smuk-Stratenwerth, ekolożka, założycielka Ekologicznego Uniwersytetu Ludowego w Grzybowie i Stowarzyszenia Ekologiczno-Kulturalnego „Ziarno. „Istotna jest empatia wobec przyrody i ludzi, budowanie społeczeństwa obywatelskiego, które pamięta, że my jesteśmy zanurzeni w świecie przyrody" - zaznaczyła.
Aleksandra Zawalska-Hawel, dyrektor biblioteki w Żorach stanowiącej lokalne centrum edukacji dorosłych opowiedziała o inicjatywach związanych z uczeniem się dorosłych, podejmowanych przez kierowaną przez nią placówkę, m.in. edukacji rodzicielskiej, świadomości i ekspresji kulturalnej oraz włączenia społecznego.
„Wszyscy mamy świadomość, że do roli rodzica dorastamy. To, co tworzy ojciec i matka, jest ważną wartością, dla której tworzy się nasze społeczeństwo i więzi w nim. W tej edukacji rodzicielskiej, którą prowadzimy od wielu lat, skupiliśmy się obecnie na roli ojca. Chcemy pokazać, jak można być odpowiedzialnym ojcem, jak zaangażować się w życie dziecka” - powiedziała. „Wszystkie kompetencje kluczowe są niezwykle ważne: uczestnictwo w życiu społecznym, w kulturze - ważne są więzi, które budujemy. Jako uczący się dorośli powinniśmy zachować tę ciekawość świata” – uzupełniła Zawalska-Hawel.
Prof. Andrzej Borusiewicz, prorektor Wyższej Szkoły Agrobiznesu w Łomży opowiedział o sposobach uczenia i aktywizacji dorosłych, w tym osób wykluczonych społecznie. „Podejmowane są działania, które maja poprawić ich funkcjonowanie w środowisku, w społeczeństwie, ale także ich sytuację zawodową. To także elementy kształcenia na uczelni, w przypadku osób dorosłych - na studiach niestacjonarnych czy uzupełniających wykształcenie studiach podyplomowych" - zaznaczył prorektor WSA w Łomży.
Prof. Borusiewicz mówił też o skierowanym do seniorów Uniwersytecie Trzeciego Wieku. „Zmiany demograficzne i wydłużanie się średniej długości życia powodują, że będziemy coraz bardziej mieli konieczność włączania wśród seniorów, osób dorosłych i innych grup społecznych” - dodał.
„Uczenie się dorosłych to nie jest już tylko potrzeba, ale konieczność, żeby sprostać wymogom współczesnego świata. Trzeba uczyć się przez całe życie i zdobywać nowe kompetencje" - ocenił Dariusz Budrowski, dyrektor Łomżyńskiego Forum Samorządowego.
Przybliżył też projekt tzw. bonów edukacyjnych, realizowanych na terenie Podlasia. „Bony edukacyjne przyznawane są osobom dorosłym - pracującym i niepracującym - w dwóch obszarach. Pierwszym z nich są kompetencje cyfrowe, językowe i studia podyplomowe oraz drugi komponent na szkolenia zawodowe. (...) Ważne, że ten typ projektu to wsparcie popytowe, co oznacza, że zainteresowana osoba sama decyduje, w jakich kompetencjach chciałaby się dokształcić" - wyjaśnił.
Ocenił, że istotne dziś są także m.in. kompetencje związane z komunikacją oraz przetwarzaniem i analizowaniem danych. „Ważne, żeby te kompetencje językowe i cyfrowe były dodatkiem do tego, co umiemy. Przez całe życie się uczymy, mamy umiejętności, które wykorzystujemy na rynku pracy i brakuje nam często kompetencji, żeby spełnić się na rynku pracy" - mówił dyrektor Łomżyńskiego Forum Samorządowego. (PAP)