Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, udzielając wyjaśnienia ws. stosowania przepisów, podkreśliła, że na podstawie art. 54 ust. 2 pkt 5 lit. a ustawy o finansach publicznych głównym księgowym jednostki sektora finansów publicznych może być osoba, która m.in. ukończyła ekonomiczne jednolite studia magisterskie, ekonomiczne wyższe studia zawodowe, uzupełniające ekonomiczne studia magisterskie lub ekonomiczne studia podyplomowe i posiada co najmniej 3-letnią praktykę w księgowości. „Zatem osoba ubiegająca się o stanowisko głównego księgowego musi posiadać w szczególności wykształcenie ekonomiczne i odpowiednią praktykę w księgowości” – zaznaczyła RIO.

Pytanie, które wpłynęło do Izby, dotyczyło skarbnika powiatu, dlatego RIO wskazała, że powołanie skarbnika w powiecie uchwałą rady stanowi nawiązanie stosunku pracy na podstawie powołania, co wynika z przepisu art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 roku o pracownikach samorządowych, przy czym zatrudniana osoba winna posiadać kwalifikacje przewidziane prawem.

Zdaniem Izby, w przypadku odwołania skarbnika konieczne jest niezwłoczne wystąpienie - na najbliższej sesji - z wnioskiem do rady o powołanie nowego skarbnika. „Analiza przepisów dotyczących zatrudnienia, uprawień i obowiązków skarbnika gminy nie pozostawia wątpliwości, iż w przypadku tego stanowiska nie ma możliwości powierzenia +pełnienia obowiązków+. Możliwość powołania osoby +pełniącej obowiązki+ musi wyraźnie wynikać z przepisu prawa” – zaznaczyła RIO.

W ocenie Izby, zarówno ustawa o pracownikach samorządowych jak też ustawa o finansach publicznych nie przewidują takiego rozwiązania i nie wyposażają pracodawcy w możliwość odstępstwa od wymagań w określonych sytuacjach. Zakres powierzonych przez ustawodawcę obowiązków jak również zakres odpowiedzialności skarbnika przewidziany w art. 54 ust.1 ustawy o finansach publicznych, wyklucza – zdaniem RIO - możliwość pełnienia funkcji przez osobę nie powołaną na stanowisko skarbnika i osobę, która nie spełnia przesłanek ustawowych.

Izba zauważyła jednocześnie, że delegacja zawarta w art. 42 ust. 4 ustawy Kodeks pracy, do którego to Kodeksu odsyła ustawa o pracownikach samorządowych w sprawach nieuregulowanych tym aktem prawnym, przewiduje możliwość powierzenia pracownikowi innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Może się to odbywać w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, jeżeli nie powoduje obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.

Zdaniem Izby, jest to uprawnienie, które należy stosować z uwzględnieniem wykładni w zakresie posiadanych przez pracownika kompetencji i wymogów formalnych, w tym także w zakresie wymaganego ustawą o finansach publicznych stażu pracy. „W przypadku funkcji skarbnika powinien być stosowany tylko w wyjątkowych sytuacjach, w okresie przejściowym związanym z wypełnieniem procedury powołania skarbnika (złożenie wniosku o powołanie, zwołanie sesji rady itd.)” - oceniła RIO.

Izba zwróciła także uwagę, że mając na uwadze treść art. 48 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym, co do zasady, to jedynie skarbnik może upoważnić do dokonania kontrasygnaty czynności prawnej mogącej spowodować powstanie zobowiązania pieniężnego inną osobę. Jednak takie upoważnienie – według Izby - ważne jest do momentu ewentualnego odwołania skarbnika, ponieważ zostało udzielone przez podmiot pełniący określoną funkcję publiczną, wykonującą określone zadania publiczne.

Pytanie, które wpłynęło do Izby, dotyczyło m.in. tego, czy osoba, która będzie pełnić obowiązki skarbnika, może stosować kontrasygnatę skarbnika. Zdaniem Izby, w drodze wyjątku, w ograniczonym czasie możliwe jest udzielanie kontrasygnaty w trybie art. 48 ust. 3 ustawy o samorządzie powiatowym. Kontrasygnata skarbnika gminy – jak wyjaśniła RIO - nie stanowi bowiem oświadczenia woli, takie oświadczenie w imieniu gminy składa wójt lub upoważnione przez niego osoby. „Kontrasygnata stanowi oświadczenie wiedzy skarbnika co do stanu planu finansowego gminy i jest narzędziem dyscypliny budżetowej” – zaznaczyła Izba.

Według RIO, odmiennie należy traktować natomiast kontrasygnatę, o której mowa w art. 262 ustawy o finansach publicznych, udzielaną przez skarbnika w sytuacji zaciągania zobowiązań finansowych. Izba stoi na stanowisku, że osoba pełniąca  - maksymalnie przez okres trzech miesięcy, w przypadku zastosowania rozwiązań przewidziany Kodeksem pracy - obowiązki do czasu powołania właściwej osoby do pełnienia funkcji skarbnika nie powinna sankcjonować tego rodzaju umów.

kic/