Urząd Ochrony Danych Osobowych opublikował odpowiedź na pytanie czy wójt (burmistrz, prezydent miasta) w ramach kontroli dotyczącej przestrzegania przez mieszkańców obowiązków związanych z pozbywaniem się nieczystości ciekłych, może pozyskiwać od przedsiębiorstwa wodociągowego dane osobowe dotyczące zużycia wody? Czy nowe przepisy zmienią sytuację w tym zakresie?

UODO przypomniało, że zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, do wójta należy kontrola posiadania umów i dowodów uiszczania opłat za usługi dotyczące pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych oraz nieczystości ciekłych lub inny sposób udokumentowania wykonania tych obowiązków (art. 6 ust. 5a).

W swojej opinii urząd przedstawił, w jaki sposób wójt może realizować zadanie w tym zakresie zaznaczając, że żaden obowiązujący przepis „nie przewiduje możliwości pozyskiwania danych osobowych z innych źródeł niż od właściciela nieruchomości”. 

UODO wskazał, że z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wynika wprost zasada dokumentowania w formie umowy korzystania z usług wykonywanych przez gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych lub gminną jednostkę organizacyjną lub przedsiębiorcę odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, wpisanego do rejestru działalności regulowanej – przez okazanie takich umów i dowodów uiszczania opłat za te usługi (art. 6 ust. 1).

Jednocześnie w opinii wskazano, że rada gminy może określić, w drodze uchwały, w zależności od lokalnych warunków, inne sposoby udokumentowania wykonania tych obowiązków (art. 6 ust. 1a ustawy). W tej sytuacji możliwość udokumentowania wykonania obowiązków określonych w art. 5 ust. 1 pkt 3b ustawy, w inny niż określony przez ustawodawcę sposób, może nastąpić w sytuacji podjęcia przez radę gminy uchwały wydanej na podstawie art. 6 ust. 1a ustawy.

W przypadku właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy, gmina jest obowiązana zorganizować odbieranie odpadów komunalnych oraz opróżnianie zbiorników bezodpływowych (art. 6 ust. 6 ustawy). Na potrzeby realizacji tego obowiązku wójt, burmistrz lub prezydent miasta zobowiązany jest do wydania decyzji ustalającej: obowiązek uiszczania opłat za odbieranie odpadów komunalnych lub opróżnianie zbiorników bezodpływowych; wysokość opłat wyliczonych z zastosowaniem określonych stawek, terminy uiszczania opłat, sposób i terminy udostępniania pojemników lub zbiorników bezodpływowych, w celu ich opróżnienia, lub worków w celu ich odebrania (art. 6 ust. 7 ustawy). Wówczas, jak zaznacza UODO, do opłat stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów podatkowych przysługują wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta (art. 6 ust. 12 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). 

UODO powołał się też na orzecznictwo w tym zakresie, z którego wynika, że obowiązek wydania przez wójta decyzji powstaje nie tylko w odniesieniu do właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umów korzystania z usług wykonywanych przez zakład będący gminną jednostką organizacyjną lub przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych, ale także w przypadku właścicieli nieruchomości, którzy wprawdzie zawarli takie umowy, ale nie udokumentowali faktu ich wykonywania dowodami płacenia za usługi w zakresie opróżniania takich zbiorników i transportu takich nieczystości (wyrok WSA w Kielcach z 10 listopada 2010 r., sygn. akt II SA/Ke 628/10).

W opinii przypomniano też, że nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2021 r. poz. 648) dokonała zmiany brzmienia art. 6 ust. 5a w zakresie sposobu dokonywanej kontroli w odniesieniu do umów dotyczących obioru odpadów komunalnych. Dodano też nowe ust. 5b i 5c do tego artykułu, w których sformułowano uprawnienia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do wezwania stron umowy do usunięcia uchybień, w terminie określonym w tym wezwaniu, w przypadku gdy postanowienia umowy dotyczącej obioru odpadów komunalnych nie spełniają wskazanych w ustawie wymagań. Po bezskutecznym upływie terminu do usunięcia uchybień umowa wygasa, a wójt, burmistrz lub prezydent miasta wydaje decyzję, o której mowa w art. 6 ust. 7 ustawy.

Podsumowując UODO podkreśliło, że "również i nowe przepisy nie dają wójtowi, burmistrzowi oraz prezydentowi miasta w związku z dokonywaną kontrolą przestrzegania przez mieszkańców obowiązków związanych z pozbywaniem się nieczystości ciekłych, o której mowa w art. 6 ust. 5a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, podstawy do pozyskiwania od przedsiębiorstwa wodociągowego danych osobowych w zakresie ilości wody zużytej przez właściciela danej nieruchomości".

mp/