Nie może być za młody ani być karany – Państwowa Komisja Wyborcza  wyjaśnia,  kto może kandydować na stanowisko wójta, burmistrza lub  prezydenta miasta

Na kandydatów w październikowych wyborach samorządowych czekają nowe reguły wyborcze. Zmiany wynikają z wejścia w życie nowelizacji Kodeksu wyborczego w styczniu br. Nie można już np. kandydować jednocześnie na radnego i na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w różnych gminach. Obecnie przepisy pozwalają ubiegać się jednocześnie o te mandaty, ale wyłącznie w tej samej gminie.

Poradnik dla kandydatów w wyborach samorządowych, który uwzględnia zmiany w przepisach, przygotowała Państwowa Komisja Wyborcza.

Jak wynika z instrukcji, kandydatem na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta może być obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 25 lat i jest wpisany do stałego rejestru wyborców w jednej z gmin na obszarze Polski.

PKW zaznaczyła jednocześnie, że kandydatem na wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) nie może być osoba pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, osoba pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu, a także osoba ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu.

Przepisy wykluczają też możliwość kandydowania osobie skazanej prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Z instrukcji PKW wynika ponadto, że kandydować nie może osoba, wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności, na podstawie ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. Zgodnie z ustawą, wydając orzeczenie stwierdzające fakt złożenia niezgodnego z prawdą oświadczenia lustracyjnego, sąd orzeka utratę prawa wybieralności na okres od trzech do 10 lat.

Jak podkreśliła PKW w poradniku, kandydat może ubiegać się o fotel wójta, burmistrza lub prezydenta miasta tylko w jednym miejscu. "Można jednocześnie kandydować na radnego gminy i na wójta (burmistrza, prezydenta miasta) lecz jedynie w tej samej gminie. Niedopuszczalne jest natomiast jednoczesne kandydowanie na radnego powiatu lub radnego sejmiku województwa i na wójta (burmistrza, prezydenta miasta), a także kandydowanie na radnego gminy i wójta (burmistrza prezydenta miasta) w różnych gminach" – czytamy w informatorze.

Odnosząc się do zagadnienia, kto może zgłosić kandydata na wójta, burmistrza, prezydenta miasta, PKW oznajmiła, że może to zrobić komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w wyborach do rady gminy w co najmniej połowie okręgów wyborczych w tej samej gminie, w której chce wystawić kandydata na wójta burmistrza lub prezydenta.

"Jeżeli komitet chce zgłosić kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w gminie powyżej 20 tys. mieszkańców, wtedy liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych w każdym z okręgów w tym mieście nie może być mniejsza, niż wynosi liczba radnych, wybieranych w danym okręgu wyborczym" – poinformowano w instrukcji.

Jak podała PKW, prawo zgłoszenia w imieniu komitetu wyborczego kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta ma pełnomocnik wyborczy komitetu lub osoba imiennie przez niego upoważniona. Osoba upoważniona nie może upoważniać innych osób do zgłaszania kandydatów. Kandydata zgłasza się do właściwej gminnej lub miejskiej komisji wyborczej.

"Komitet wyborczy może zgłosić w danej gminie tylko jednego kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. W przypadku koalicji wyborczej komitet wyborczy partii politycznej, który wchodzi w skład takiej koalicji, nie może zgłosić własnego, odrębnego kandydata, jeżeli ten koalicyjny komitet wyborczy wystawił już kandydata wspólnego" - podkreślono w instrukcji.

Jak dodano, osoba wchodząca w skład komitetu wyborczego może kandydować na wójta (burmistrza, prezydenta miasta); kandydatem może być także pełnomocnik wyborczy i pełnomocnik finansowy.

Jak wynika z rozporządzenia opublikowanego we wtorek w Dzienniku Ustaw, pierwsza tura wyborów samorządowych odbędzie się 21 października. Datę wyborów wyznaczył premier Mateusz Morawiecki.

kic/mp/