Podkowa Leśna: Mała retencja - zatrzymujemy wodę opadową

Program polega na zbieraniu wód deszczowych i roztopowych z ulic oraz otaczających terenów w miejscu, w którym pada deszcz. Dzięki systemowi drenaży i studzienek chłonnych woda trafia do podziemnych zbiorników i skrzynek rozsączających i filtrujących. Deszczówka zbierana jest także do zbiorników ustawionych pod spustami z dachów budynków użyteczności publicznej.

Nasze działania mają charakter kompleksowy, od zmiany sposobu projektowania dróg i zagospodarowania ich pasów, poprzez wykorzystanie infrastruktury do społecznych działań z zakresu odpowiedzialności za zasoby naturalne, po edukację z wykorzystaniem technik smart mających na celu przybliżyć społeczeństwu wiedzę o danych z zakresu konsumpcji i zużycia wody.

Celem prowadzonych działań jest nie tylko odprowadzenie z powierzchni miasta wód opadowych, lecz również zasilanie nimi wód podziemnych, a przede wszystkim zatrzymanie w miarę możliwości całego opadu na terenie miasta, retencjonowanie w pasach drogowych i utrzymanie przez jak najdłuższy czas pożądanego poziomu wilgoci w glebie. Generalną zasadą jest polepszenie bilansu wodnego, minimalizowanie strat spowodowanych odpływem i parowaniem na rzecz zasilania wód. Cały system wspomaga też nawadnianie strefy korzeniowej drzew.

W Podkowie Leśnej przy lokalnych ulicach zastosowano wiele różnych typów poboczy retencyjnych, które skutecznie odbierają wody opadowe z nawierzchni utwardzonych, szczególnie na ciągach pieszojezdnych oraz drogach lokalnych i dojazdowych, na których brak jest tradycyjnej kanalizacji deszczowej. System ma za zadanie chociaż w niewielkim stopniu odtworzyć przepływy nienaruszalne w rowach melioracyjnych i ciekach, które od lat pozostają suche przez większą część roku i doprowadzić do sytuacji równomiernego magazynowania i późniejszego infiltrowania retencjonowanych wód opadowych w głąb gleby. Celem było też wyeliminowanie narastającego problemu z wodami deszczowymi, które w wyniku intensywnych opadów coraz częściej zatrzymywały się na ulicach, zalewając też okoliczne posesje.
Sytuacja klimatyczna spowodowała zmianę w sposobie myślenia o projektowaniu dróg, środowisku, a w efekcie o zrównoważonym rozwoju.

Dzisiaj inaczej postrzegamy geometrię drogi. Tu chodzi nie tylko o wygodę samochodów i bezpieczeństwo, ale też o to, żeby kształt jezdni i jej spadki wspomagały system wyłapywania deszczu, spowolnienia spływu i wsparcia procesu ściągania wody, czyli infiltracji. Retencjonowanie wody w okresach jej dostatku, naprzemiennie z okresami występowania opadów nawalnych o niespotykanej dotychczas intensywności – powodujących podtopienia to nie lada wyzwanie, wymaga podjęcia działań zabezpieczających obszar Podkowy Leśnej przed szkodami spowodowanymi tymi zjawiskami pogodowymi. Inspiracją były systemy Natural Drainage System i Rain Gardens od lat z powodzeniem stosowane w Stanach Zjednoczonych. Te rozwiązania dostosowaliśmy do lokalnych warunków, uwzględniając specyfikę klimatu i ograniczenia wynikające z zabytkowego układu urbanistycznego Podkowy Leśnej, czy struktury geologicznej gleby.

Równolegle wprowadzone rozwiązania z zakresu zdalnego odczytu wodomierzy, minimalizacji strat uszczelnienia systemu, a także sporządzenia bardzo szczegółowego bilansu wody na terenie miasta wymagają zaangażowania i uczestnictwa wszystkich mieszkańców miasta. To wszystko składa się na pełną politykę miasta dotyczącą ochrony zasobów naturalnych wody, tej opadowej jak i tej podziemnej pod względem ilości, ale także jej czystości i jakości wpływających w efekcie na polepszenie warunków życia nie tylko mieszkańców, ale całego ekosystemu zieleni w mieście.

Rozwiązania zastosowane w Podkowie Leśnej mają charakter modelowy i po 4 latach użytkowania można jednoznacznie stwierdzić, że sprawdziły się w miejscowych warunkach. Zalewanie otaczających posesji zostało wyeliminowane. Oprócz zagospodarowania wód w miejscu opadu, te rozwiązania mogą także być wykorzystane do spowalniania ruchu przy przekształcaniu istniejących ulic lokalnych w ciągi pieszo – jezdne. Stosowane wspólnie z elementami zieleni przyulicznej, takimi jak krzewy i rośliny okrywowe lub trawniki, przyczyniają się do poprawy jakości środowiska miejskiego oraz poprawiają estetykę otoczenia.