Zespół finansów KWRiST negatywnie zaopiniował projekt nowelizacji ustawy o podatku PIT, który przewiduje m.in. obniżkę stawki opodatkowania PIT z 17 do 12 proc. Zdaniem samorządów regulacja spowoduje realne zmniejszenie dochodów JST.
W piątek, 1 kwietnia 2022 roku odbyło się posiedzenie zespołu finansów Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, na którym omówiono projekt nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.
Celem regulacji jest naprawa uchwalonej w 2021 r. ustawy zmieniającej zasady opodatkowania osób fizycznych i prawnych w ramach Polskiego Ładu. Projektowana nowela przewiduje m.in. obniżenie stawki PIT z 17 proc. do 12 proc. w progu podatkowym 120 tys. zł. Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 lipca 2022 r.
Podczas posiedzenia przedstawiciele resortu finansów argumentowali potrzebę zmian podatkowych korzyściami obywateli na obniżce podatków oraz tym, że budżet państwa 16 razy więcej traci na zmianach przepisów niż samorządy. Ponadto wiceminister Sebastian Skuza zaproponował dalsze rozmowy nad zmianą algorytmu podziału subwencji rozwojowej, które by uwzględniały proporcjonalność utraty dochodów z PIT i CIT poszczególnych samorządów po zmianach podatkowych zastosowanych po 1 styczna 2022 roku.
Tych argumentów nie podzielali przedstawicieli samorządów i ostatecznie projekt ustawy został zaopiniowany negatywnie przez stronę samorządową, ponieważ powoduje on realne zmniejszenie dochodów JST bez stosownych rekompensat oraz prowadzi do systematycznej utraty dochodów własnych samorządów na rzecz dotacji i subwencji z budżetu państwa.
Przedstawiciele samorządów, szczególnie dużych miast i powiatów, wskazywali, że pomimo zwiększenia planowanej subwencji rozwojowej szczególnie poszkodowaną grupą zostaną jednostki samorządowe o dużych udziałach dochodów z PIT w dochodach ogółem. Samorządowcy zwrócili uwagę, że są to kolejne zmiany ustawowe, które pomniejszają (o 11,2 mld zł w okresie 10 lat) dochody samorządów bez zagwarantowania stosownych mechanizmów wyrównujących te ubytki w dochodach JST.
Jacek Brygman, wójt gminy Cekcyn w imieniu Związku Gmin Wiejskich RP przedstawił propozycję mechanizmów ustawowych, które mogłyby przeciwdziałać realnemu spadkowi dochodów gmin. Jego zdaniem należałoby zwiększyć subwencję rozwojową w celu rekompensaty ubytku z PIT poprzez urealnienie bazowej kwoty referencyjnej (podwyższenie o około 3 mld zł) na rok 2022 określonej w ustawie o dochodach JST.
Według niego urealnienie bazowej kwoty referencyjnej na rok 2022 powinno być oparte o kwotę wykonania dochodów z PIT i CIT w 2021 roku indeksowaną wzrostem PKB z uwzględnieniem inflacji a nie dane z WPF-u wg stanu na 5.05.2021 roku.
Ponadto, zdaniem Brygmana, do bazy dochodów udziału JST w podatkach dochodowych osób fizycznych należy dołączyć dochody z podatku ryczałtowego osób fizycznych oraz ustalić taki wskaźnik udziału JST w podatkach dochodowych, aby nie był on kwotowo niższy w 2023 roku niż udział kwotowy JST w podatkach w roku 2021 indeksowany inflacją i wzrostem PKB.
Wiceminister rozwoju Artur Soboń zapewnił, że potencjalne straty samorządów z tytułu niższych wpływów PIT będą kompensowane przez dodatkowo zwiększone kwoty subwencji rozwojowej, będące efektem działania reguły dochodowej określonej w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, zapewniającej samorządom długookresową stabilizację finansową. Ubytki w dochodach JST mają być też wyrównane poprzez „zakładane w kolejnych latach uzupełnienie środków subwencji ogólnej”. Odwołano się tu do ustawy o dochodach JST. Jednocześnie nie wykluczono "wdrożenia zasadniczej reformy systemu subwencyjnego, nad którą prace będą kontynuowane we współpracy ze stroną samorządową".
mp/