Jak podkreśliła Rada UE w komunikacie, przyjęte przepisy są jednym z kluczowych rezultatów unijnego planu działania na rzecz zerowej emisji zanieczyszczeń. Zgodnie ze zmienioną dyrektywą państwa członkowskie zostaną zobowiązane do zbierania i oczyszczania ścieków ze wszystkich aglomeracji o RLM (równoważnej liczbie mieszkańców) wynoszącej 1 000 lub więcej. Obecnie ten próg wynosi 2000 RLM lub więcej. 

Aby lepiej uporać się z zanieczyszczeniami i zapobiec odprowadzaniu nieoczyszczonych ścieków komunalnych do środowiska, do 2035 r. wszystkie aglomeracje o liczbie ludności wynoszącej od 1 000 do 2 000 mieszkańców muszą zostać wyposażone w systemy zbierania, a wszystkie źródła ścieków bytowych muszą zostać podłączone do tych systemów.

Europoseł Marek Balt: nowa dyrektywa ściekowa poprawi jakość wody w UE

W przypadku takich aglomeracji do 2035 r. państwa członkowskie będą musiały usunąć biodegradowalną materię organiczną ze ścieków komunalnych (oczyszczanie wtórne), zanim zostaną one wprowadzone do środowiska. Odstępstwa w tym zakresie będą miały zastosowanie do państw członkowskich, w których zasięg systemów zbierania jest bardzo niski i dlatego wymaga znacznych inwestycji. Z odstępstw będą mogły korzystać także państwa członkowskie, które dołączyły do UE niedawno i które niedawno dokonały znaczących inwestycji w celu wdrożenia obowiązującej dyrektywy (tj. Rumunia, Bułgaria i Chorwacja). 

Zgodnie z nową dyrektywą do 2039 r. oczyszczanie trzeciorzędowe (tj. usuwanie azotu i fosforu) będzie stosowane we wszystkich oczyszczalniach ścieków obejmujących 150 000 RLM i więcej, a do 2045 r. w oczyszczalniach obejmujących 10 000 RLM i więcej. 

Dodatkowe oczyszczanie usuwające szerokie spektrum mikrozanieczyszczeń ("oczyszczanie czwartorzędowe") będzie obowiązkowe dla wszystkich oczyszczalni powyżej 150 000 RLM (i powyżej 10 000 RLM na podstawie oceny ryzyka) do 2045 roku.

Zgodnie ze zmienioną dyrektywą ścisłemu monitoringowi zostaną poddane różne parametry zdrowia publicznego (takie jak znane wirusy i pojawiające się patogeny), zanieczyszczenia chemiczne, w tym tak zwane "wieczne chemikalia" (substancje per- i polifluoroalkilowe lub PFAS), mikrodrobiny plastiku i odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Producenci produktów farmaceutycznych i kosmetyków, które stanowią główne źródło mikrozanieczyszczeń w ściekach miejskich, będą musieli pokryć co najmniej 80 proc. dodatkowych kosztów oczyszczania czwartorzędowego, w ramach programu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”.

Nowe przepisy wprowadzają też cel neutralności energetycznej, co oznacza, że do 2045 r. oczyszczalnie ścieków komunalnych oczyszczające ładunek wynoszący 10 000 RLM i więcej będą musiały wykorzystywać energię ze źródeł odnawialnych wytwarzaną przez te oczyszczalnie.

Wtorkowa decyzja Rady UE formalnie stanowi ostatni krok w zwykłej procedurze ustawodawczej. Oznacza to, że zmieniona dyrektywa ściekowa zostanie teraz podpisana i opublikowana w Dzienniku Urzędowym UE. Wejdzie w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu. Państwa członkowskie UE będą wówczas miały aż do 31 miesięcy na dostosowanie swojego ustawodawstwa krajowego do nowych przepisów („transpozycja dyrektywy”).

mp/