UMP opublikowała kolejny z cyklu biuletyn „Metropolie w liczbach” poświęcony sytuacji w publicznych i niepublicznych placówkach opieki na dziećmi do lat 3 oraz wyzwaniom, przed którymi stoją samorządy w związku z koniecznością zapewniania miejsc w kontekście malejącej liczby dzieci i rozwijaniem sieci placówek w 12 miastach: Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu. 

Z opracowania wynika, że w latach 2012-2022 w systemie opieki nad najmłodszymi zaszło wiele pozytywnych zmian. W miastach Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza powstały setki placówek publicznych i niepublicznych. 

Z analizy wynika, że jeszcze w 2014 r. opieką żłobkową w największych miastach objętych ponad dwukrotnie więcej małych mieszkańców niż w Polsce (139 vs 59 w przeliczeniu na wszystkich 1000 dzieci do lat 3). W kolejnych latach coraz więcej maluchów korzystało ze
żłobków, zarówno w całym kraju, jak i w 12 największych polskich miastach.

Jednak to właśnie miasta utrzymywały swoją wyraźną przewagę w tym zakresie. W 2022 r. spośród 1000 małych mieszkańców do żłobka uczęszczało już 180 dzieci w Polsce i 316 w miastach UMP.

W 2012 r. 4% najmłodszych mieszkańców Polski (do lat 3) korzystało z opieki w żłobku. W 12 największych polskich miastach zainteresowanie tego typu opieką było większe. Korzystało z niej 10% dzieci z najmłodszej grupy mieszkańców.

W 2022 r. do żłobków uczęszczało już 18% dzieci do lat 3 w Polsce i aż 32% dzieci w tym wieku w miastach UMP. Największy odsetek dzieci objętych opieką w żłobkach wśród miast UMP w 2022 r. zaobserwowano w Rzeszowie (41%) i Katowicach (38%).

Na przestrzeni lat 2012-2022 nastąpił wyraźny wzrost zainteresowania rodziców korzystaniem z opieki żłobkowej. Przykładowo w skali całej Polski w obszarach miejskich w 2012 r. do żłobków uczęszczało 6% dzieci do lat 3, a 10 lat później już 27%. W tym samym czasie na obszarach wiejskich skala opieki instytucjonalnej nad dziećmi w żłobkach była marginalna – 0,2% wszystkich dzieci do lat 3 uczęszczało
do żłobków. W 2022 r. wciąż tylko 7% dzieci do lat 3 obejmowała opieka instytucjonalna na wsi.

Dynamiczny wzrost liczby miejsc w żłobkach

W latach 2012-2022 w całej Polsce nastąpił ogromny wzrost liczby miejsc w żłobkach, zarówno publicznych, jak i niepublicznych. W poszczególnych miastach UMP ich dostępność w placówkach publicznych zwiększyła się od 14% w Krakowie do 138% w Szczecnie. Analizowany okres możemy traktować jako boom niepublicznej opieki instytucjonalnej. Pomiędzy 2012 a 2022 r. w miastach UMP ujętych łącznie liczba miejsc w żłobkach niepublicznych wzrosła o 1185% (z 3,3 tys. do 42,6 tys.). Największy przyrost zaobserwowano w Szczecinie (+8738%) oraz w Bydgoszczy (+8612%).

W tym czasie w całym kraju, liczba miejsc w placówkach publicznych wzrosła ponad dwukrotnie (+114%), a w żłobkach niepublicznych jedenastokrotnie (+1120%). Warto zauważyć, że mimo wyraźniejszego wzrostu liczby miejsc w Polsce niż w miastach UMP, na koniec 2022 r. wciąż ponad 1/3 wszystkich miejsc, zarówno w placówkach publicznych i niepublicznych znajdowało się w 12 miastach UMP.

W 2016 r. w Polsce po raz pierwszy liczba miejsc w żłobkach niepublicznych przekroczyła tę w placówkach publicznych i rosła z jeszcze większym natężeniem w kolejnych latach. Analogiczną sytuację obserwujemy w miastach UMP od 2017 r. Na przestrzeni lat 2012-2022 liczba miejsc w żłobkach publicznych w miastach UMP wzrosła o 54%, a w Polsce o 114%. Warto również zaznaczyć, że w 2012 r. w miastach UMP znajdowało się niemal 50% wszystkich miejsc w żłobkach podległych JST w Polsce.

mp/