Firma Curulis - Doradztwo Samorządowe, opublikowała ranking wydatków mieszkańców na usługi komunalne w 2020 r. Zestawienie oparto o oszacowanie rocznych kosztów, jakie obciążają statystyczną rodzinę w pięciu obszarach: zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, odbiór odpadów komunalnych, podatek od nieruchomości, komunikacja publiczna oraz strefy płatnego parkowania. To trzecia edycja rankingu, w której przeanalizowano koszty w 339 miastach. 

W 2020 r. zwycięzcą zestawienia został Zambrów, z rocznymi wydatkami na usługi komunalne w wysokości 1611 zł. Druga pozycję zajęły Kozienice (1734 zł), które dwa lata z rzędu osiągały pozycję lidera w rankingu.  Na miejscu trzecim uplasowała się Rawa Mazowiecka, awansując z miejsca 7. Tegoroczne zestawienie zamyka miasto Choszczno, odnotowując wzrost wydatków aż o 28,95% (do 4.926 zł). 

Jak zauważyli autorzy raportu, w tym roku różnica między najtańszym a najdroższym miastem ukształtowała się na poziomie 3.315 zł i nieco zmalała, w stosunku do roku poprzedniego (3.568 zł).

Wśród wymienionych kategorii usług komunalnych, przeciętna 4-osobowa rodzina mieszkająca w mieście powiatowym, w 2020 r. najwięcej wyda na wodę i ścieki (43,21%), następnie na odbiór odpadów komunalnych (26,87%) oraz komunikację publiczną (26,62%). Opłata parkingowa i podatek od nieruchomości stanowią jedynie niewielki odsetek wszystkich kosztów. 

Roczne koszty w związku z dostawą wody i odbiorem ścieków wynoszą średnio 1.479 zł, natomiast za odbiór odpadów komunalnych rodzina poniesie w 2020 r. wydatek rzędu 920 zł. 

 

  Źródło: Curulis.pl, "Wydatki mieszkańców na usługi komunalne"

Woda i ścieki

Z raportu wynika, że w 2020 r., po uwzględnieniu dopłat, średnia cena 1m3 wody dla gospodarstw domowych w 339 zbadanych miastach wyniosła 4,20 zł brutto, natomiast koszt odprowadzenia 1m3 ścieków wyniósł przeciętnie 6,77 zł brutto. Oznacza to, iż w stosunku do 2019 roku, zarówno ceny wody, jak i ścieków wzrosły przeciętnie o odpowiednio 2,50% i 3,72%. Dopłaty do wody zdeklarowało 28 miast a dopłaty do ścieków 21 miast powiatowych. 

Najniższa cena za 1m3 wody wyniosła 2,31 zł brutto i podobnie jak w 2018 i 2019 roku, obowiązywała we Włodawie. Natomiast najwyższe opłaty za 1m3 wody, płacili mieszkańcy gminy Lędziny. 

W przypadku ścieków, w tegorocznym zestawieniu kosztów usług komunalnych, na pozycji lidera pod względem najtańszej taryfy, podobnie jak w zeszłym roku, znalazł się Janów Lubelski, gdzie cena 1m3 odprowadzonych nieczystości wynosiła 3,40 zł brutto. Zmianie uległo miejsce wg najdroższej taryfy, które zajął Garwolin, w którym koszt za 1m3 wyniósł 12,21 zł brutto.

Odpady komunalne

Autorzy zestawienia zwrócili uwagę, że z roku na rok coraz więcej miast powiatowych decyduje się na wybór stawki kalkulowanej w oparciu o liczbę mieszkańców nieruchomości. Na 339 jednostek objętych analizą w 2020 r., 291 JST zdecydowało się na zastosowanie tej metody. W porównaniu do 2018 roku jest to o 17 JST więcej. 

Średnia stawka opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wyniosła 19,86 zł na mieszkańca. Najniższa stawka opłat za odpady zbierane selektywnie obowiązywała w Nowym Sączu (7,50 zł na mieszkańca), zaś najwyższa w Wałczu (35,00 zł na mieszkańca). Dla 4-osobowej rodziny różnica w wysokości ponoszonych rocznych kosztów, kalkulowanych tą metodą, wyniosła 1.320 zł (330 zł na osobę).

W 32 badanych JST opłata kalkulowana była dla pojedynczego gospodarstwa domowego. Wybór tego sposobu kalkulacji wykazał wyraźną tendencję spadkową. W 2018 roku ponad 50 miast powiatowych stosowało taki sposób kalkulacji. Najniższa stawka kalkulowana w oparciu o tę metodę w 2020 r. dla czteroosobowej rodziny ukształtowała się na poziomie 24,00 zł (Słubice), z kolei najwyższa wyniosła 94,00 zł (Polkowice). Różnica w wysokości rocznych kosztów, kalkulowanych w oparciu o tę metodę, wyniosła 840 zł.

Podatek od nieruchomości

Z zestawienia wynika, że w 2020 r. gminami, które w drodze uchwały, ustaliły najniższe stawki podatku od nieruchomości były Strzyżów oraz Zielona Góra. Obecnie maksymalne stawki podatku od nieruchomości obowiązują w 72 gminach poddanych analizie. Jak wskazali autorzy badania, jest to wyraźny wzrost w stosunku do roku poprzedniego, kiedy to najwyższą możliwą stawkę zastosowały 34 jednostki.

Średnia stawka, ustalona na 2020 r. w JST wynosi 0,72 zł, a niższą niż średnią stawkę zastosowało 132 JST. Różnica między stawką maksymalną a najniższą stawką stosowaną w 2020 r. wyniosła 0,39 zł, co w przełożeniu na wydatki roczne daje kwotę 28,86 zł.

Komunikacja publiczna

Autorzy raportu zwrócili uwagę, że sposób organizacji komunikacji miejskiej odczuł wyraźnie skutki pandemii koronawirusa i musiał zostać natychmiast przystosowany do nowych warunków i ograniczeń. Dotyczyło to wprowadzenia limitu osób korzystających z danych środków komunikacji. W konsekwencji, szczególnie w początkowym okresie pandemii, zmalały wpływy ze sprzedaży biletów. Pojawiły się natomiast koszty związane z dezynfekcją i bezpieczeństwem sanitarnym. Dla przykładu, w wyniku sytuacji związanej z zagrożeniem epidemiologicznym, komunikacja miejska w Nowym Tomyślu od 20 marca br. została całkowicie zawieszona. Nowy Tomyśl jest jednym z tych miast, w których w 2019 r. zorganizowana była darmowa komunikacja publiczna, a która z uwagi na zaistniałe okoliczności, w chwili obecnej nie występuje.

Z rankingu wynika, że na dzień 30 czerwca 2020 r. darmowa komunikacja publiczna występowała w 30 miastach. Najwięcej miast organizujących darmowe przejazdy znajdowało się w województwie wielkopolskim. Miasta, które znalazły się w grupie miast z bezpłatną komunikacją miejską, w porównaniu do 2019 r. to: Bielsk Podlaski, Mrągowo i Szamotuły. 

Opłaty parkingowe

Maksymalne stawki opłaty parkingowej reguluje ustawa o drogach publicznych z dnia 21 marca 1985 r. Zgodnie z przepisami, najwyższa kwota dla strefy płatnego parkowania wynosi 0,15%, a w przypadku śródmiejskiej strefy parkowania 0,45% minimalnego wynagrodzenia. W 2020 r. wynoszą one kolejno 3,90 zł i 11,70 zł. Opłaty parkingowe w roku bieżącym wahają się w przedziale od 0,50 zł do 6,00 zł za jedną godzinę postoju. Najwyższa stawka dotyczyła Krakowa - 6,00 zł oraz Gdańska – 5,50 zł. Miasta te jako jedne z pierwszych skorzystały z możliwości utworzenia śródmiejskiej strefy parkowania. 

Co więcej, Poznań również zdecydował się na takie rozwiązanie (ze stawką 7,00 zł), jednak zaplanowane na kwiecień przedsięwzięcie w związku z wybuchem pandemii COVID-19 wprowadzone zostało dopiero w lipcu. Podobnie w mieście Gdynia – również tutaj od 1 lipca mieszkańcy i turyści muszą liczyć się z podwyższoną stawką. Kolejny w rankingu jest Pleszew - 4,00 zł, a następnie Grudziądz, Lublin, Rybnik oraz Świnoujście ze stawką 3,90 zł.

Pełny raport dostępny jest TUTAJ

mp/