W poniedziałek odbyło się posiedzenie senackiej komisji rodziny, polityki senioralnej i społecznej, podczas którego przedstawiona została informacja ministra rodziny i polityki społecznej o działaniach rządu na rzecz deinstytucjonalizacji opieki społecznej i rozwoju usług społecznych w Polsce.
"W ramach procesu deinstytucjonalizacji został opracowany strategiczny dokument dotyczący strategii rozwoju usług społecznych na lata 2021 do 20230 z perspektywą do 2035 roku; ten dokument jest potrzebny żebyśmy mogli korzystać ze środków unijnych na nową perspektywę na lata 2020-2027" - poinformowała dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej MRiPS Justyna Pawlak.
"Dokument został opracowany przy udziale samorządów województwa, przedstawicieli samorządów gminnych i powiatowych, a także przy udziale organizacji pozarządowych, przedstawicieli pięciu grup roboczych, którzy wypracowali materiały, które zostały ujęte w przedmiotowym dokumencie" - dodała.
Pawlak poinformowała, że dokument dot. strategii rozwoju usług społecznych zawiera diagnozę obszarów procesu deinstytucjonalizacji oraz dotyczy pięciu obszarów, z którymi deinstytucjonalizacja jest związana.
"Deinstytucjonalizacja, czyli włączanie takich działań, aby człowiek jak najdłużej pozostał w środowisku rodzinnym" - wyjaśniła.
Jak wymieniła, pierwszy obszar związany jest z opieką nad dzieckiem, w tym dzieckiem z niepełnosprawnością. Następne obszary dotyczą opieki nad osobami starszymi, wsparcia osób z niepełnosprawnościami, wsparcia osób z zaburzeniami psychicznymi oraz wsparcia osób w kryzysie bezdomności.
"Pod te obszary deinstytucjonalizacji zostały sformułowane kierunki działań, które w najbliższej perspektywie będą rozwijane" - zapewniła.
Pawlak wskazała, że zgodnie z dokumentem strategicznym MRiPS chce, aby koordynacja usług społecznych w procesie deinstytucjonalizacji była na poziomie gminy. "Takim miejscem koordynacji będą na pewno Centra Usług Społecznych, które już powstają w ramach pilotażu prowadzonego przez MRiPS. Jeżeli nie będzie takiego centrum, to gmina będzie wyznaczała koordynatora ds. usług społecznych na poziomie gminy" - poinformowała.
"Kolejnym ważnym kierunkiem w tym dokumencie strategicznym jest rozwój usług świadczonych środowisku. W procesie deinstytucjonalizacji chodzi o to, żeby człowiek jak najdłużej mógł pozostać w miejscu zamieszkania. Dotyczy to zarówno miejsc zamieszkania - domów rodzinnych, jak i przebywania w mieszkalnictwie wspomaganym, treningowym czy wspieranym" - dodała.
Podała również, że wśród katalogu usług środowiskowych jest mocny rozwój usług opiekuńczych, rozwój usług sąsiedzkich, a także rozwój opieki wytchnieniowej, czyli odpoczynku dla osób sprawujących opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami.
Jak mówiła Pawlak, ważnym kierunkiem jest także rozwój mieszkań wspomaganych z koszykiem usług. "Obecnie są mieszkania wspomagane, treningowe i wspierane. Chcemy zarówno na gruncie gminy, jak i powiatu ujednolicić to nazewnictwo i wprowadzić mieszkania wspomagane z koszykiem usług. Widzimy, że ten kierunek powinien być mocno rozwijany" - tłumaczyła.
Poinformowała, że kierunkiem działań rządu na rzecz deinstytucjonalizacji opieki społecznej i rozwoju usług społecznych jest również rozwój asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami, upowszechnianie i rozwój Centrów Opiekuńczo-Mieszkalnych, otwarcie Domów Pomocy Społecznej na usługi środowiskowe, rozwój rodzinnych form pieczy zastępczej, a także w obszarze bezdomności rozwój mieszkalnictwa oraz metody Najpierw Mieszkanie.
"W dokumencie zostało sformułowane finansowanie poszczególnych działań. Widzimy to w ten sposób, żeby łączyć pewne źródła finansowania, nie tylko z budżetu samorządów, ale też z nowej perspektywy unijnej oraz różnych programów rządowych i resortowych zaproponowanych przez MRiPS" - mówiła.
"W dokumencie zostało zaproponowane też monitorowanie działań. Po przyjęciu strategii przez rząd, zostanie powołany zespół ds. realizacji strategii. W jego skład wejdą przedstawiciele resortów i organizacji pozarządowych" - dodała.
Pawlak podkreśliła, że opracowany dokument i kierunki działań w procesie deinstytucjonalizacji zostały poddane szerokim konsultacjom.
W czasie debaty senatorowie podziękowali MRiPS za przygotowanie dokumentu.
Senator Magdalena Kochan (KO) w dyskusji podkreśliła, że jej zdaniem naczelnym hasłem zmian w obszarze deinstytucjonalizacji opieki społecznej powinna być jakość tej opieki. "Cieszę się, że widzicie problem deinstytucjonalizacji jako problem palący i potrzebny. Popieram w całej rozciągłości założenia do strategii, bo to jeszcze nie jest strategia" - oceniła.
"Chodzi o to, aby osoby niesamodzielne miały standardy opieki na najwyższym poziomie. Aby czuły się zaopiekowane i czuły się podmiotem, a nie przedmiotem. Nasza głowa w tym, żeby rzeczywiście opieka była na najwyższym poziomie" - podsumowała.
Senator Ryszard Majer (PiS) zwrócił uwagę, że aby pomoc społeczna była świadczona dobrze i zgodnie z przyjętym standardami, to "musi ona kosztować". "To nie jest tak, że jak przekażemy organizacjom pozarządowym realizację zadania z pomocy społecznej, to w magiczny sposób ono stanie się tańsze" - wskazał.
Podkreślił, że celem rozwoju opieki społecznej w Polsce powinno być takie kształtowanie rozwiązań, aby jakość realizowanych działań była jak najwyższa.
kh/ mir/ mp/