W środę, 10 kwietnia przy 481 głosach za, 79 przeciw i 26 wstrzymujących się, Parlament Europejski przyjął porozumienie osiągnięte z Radą w styczniu 2024 r. w sprawie przeglądu tzw. dyrektywy ściekowej. Porozumienie przewiduje aktualizację dyrektywy z 1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych poprzez rozszerzenie jej zakresu i dostosowanie jej do celów Europejskiego Zielonego Ładu.

Obecnie obowiązujące rozwiązania nakładają na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, że ścieki komunalne ze wszystkich aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkańców (RLM - o parametr stosowany do określenia ilości ścieków pod względem potencjalnego ładunku zanieczyszczenia wody powodowanego przez jedną osobę dziennie) powyżej 2 000 będą zbierane i oczyszczane zgodnie z minimalnymi standardami UE. 

Europoseł Marek Balt: nowa dyrektywa ściekowa poprawi jakość wody w UE

Zgodnie z porozumieniem do 2035 r. ścieki komunalne będą poddawane wtórnemu oczyszczaniu (tj. usuwaniu biodegradowalnej materii organicznej), zanim zostaną odprowadzone do środowiska, we wszystkich aglomeracjach o równoważnej liczbie mieszkańców 1000 RLM lub większej. 

Z kolei do 2039 r. oczyszczanie trzeciorzędowe (tj. usuwanie azotu i fosforu) będzie stosowane we wszystkich oczyszczalniach ścieków obejmujących 150 000 RLM i więcej, a do 2045 r. w oczyszczalniach obejmujących 10 000 RLM i więcej. 

Dodatkowe oczyszczanie usuwające szerokie spektrum mikrozanieczyszczeń ("oczyszczanie czwartorzędowe") będzie obowiązkowe dla wszystkich oczyszczalni powyżej 150 000 RLM (i powyżej 10 000 RLM na podstawie oceny ryzyka) do 2045 roku.

Ściśle monitorowane będą różne parametry zdrowia publicznego (takie jak znane wirusy i pojawiające się patogeny), zanieczyszczenia chemiczne, w tym tak zwane "wieczne chemikalia" (substancje per- i polifluoroalkilowe lub PFAS), mikrodrobiny plastiku i odporność na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Zdaniem europosła sprawozdawcy Nilsa Torvaldsa (Renew) nowe przepisy znacznie poprawią gospodarkę wodną i standardy oczyszczania ścieków w Europie, zwłaszcza dzięki nowym zasadom usuwania mikrozanieczyszczeń pochodzących z leków i produktów higieny osobistej.

"Upewniamy się, że wpływ przepisów na przystępność cenową leków nie będzie nieproporcjonalny, a szkodliwe substancje chemiczne, takie jak PFAS, będą monitorowane i będą lepiej zwalczane w przyszłości".

Nowe prawo wprowadza bowiem rozszerzoną odpowiedzialność producenta dla produktów leczniczych stosowanych u ludzi i produktów kosmetycznych, aby pokryć koszty czwartorzędowego oczyszczania (w celu usunięcia mikrozanieczyszczeń ze ścieków komunalnych).

Co najmniej 80% kosztów zostanie pokryte przez producentów, uzupełnione finansowaniem krajowym.

Kraje UE będą zobowiązane do promowania ponownego wykorzystania oczyszczonych ścieków ze wszystkich oczyszczalni ścieków komunalnych w stosownych przypadkach, zwłaszcza na obszarach o niedoborze wody.

Zanim przepisy wejdą w życie porozumienie musi formalnie zatwierdzić jeszcze Rada. 


mp/