W maju tego roku wojewoda podlaski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze i unieważnił uchwałę radnych Supraśla o przeprowadzeniu w tej gminie 2 czerwca referendum, dotyczącego wydzielenia z niej gminy Grabówka. Referendum to pomysł przeciwników podziału. Rozstrzygnięciem nadzorczym wojewoda podlaski stwierdził wówczas nieważność uchwały ws. przeprowadzenia tego referendum.

Referendum miało się odbyć, jako forma wyrażenia opinii przez mieszkańców w związku z tym, że MSWiA wznowiło prace nad utworzeniem gminy Grabówka. Ma być ona wydzielona z początkiem 2025 roku.

Pierwotnie miała powstać z początkiem 2016 roku, ale ówczesny rząd PiS premier Beaty Szydło uchylił decyzję poprzedników. Powstały po ostatnich wyborach rząd koalicyjny wrócił do decyzji o utworzeniu gminy Grabówka.

Podlaski poseł PiS Dariusz Piontkowski przypominał podczas czwartkowego protestu pod KPRM, że miesiąc temu złożył interpelację w tej sprawie. "Ten rząd, jego urzędnicy, wojewodowie nie chcą słuchać mieszkańców" – mówił Piontkowski.

Inny podlaski poseł PiS Jacek Sasin dodał, że poprzez akcje protestu z mieszkańcami będzie "domagał się demokracji". "Będziemy domagać się tego, aby głos obywateli był wysłuchany. Nie ugniemy się. Na pewno będziemy do końca w tej sprawie działać" – mówił Sasin.

Burmistrz Supraśla Radosław Dobrowolski wyraził nadzieję, że do premiera dotrą argumenty protestujących i nie będzie potrzeby "odkręcania tej sytuacji". "Jeszcze nie jest za późno, żeby zrobić korektę swoich postępowań, swojego działania, żeby zabezpieczyć też dużą społeczność przed krzywdą, przed zwykłą ludzką krzywdą" – powiedział burmistrz.

Rozporządzenie rządu PiS (uchylające decyzję o utworzeniu gminy Grabówka), wydane na kilka dni przed końcem 2015 r., zaskarżyła wówczas do Trybunału Konstytucyjnego grupa posłów Platformy Obywatelskiej. W 2017 r. TK wskazał, że w procedurze przygotowania tego rozporządzenia nie przeprowadzono konsultacji i uznał je za niezgodne z Konstytucją i z ustawą o samorządzie gminnym. Gmina Grabówka jednak nie powstała.

Teraz rząd zapowiada, że tak się stanie. Przeciwnicy zebrali jednak podpisy pod wnioskiem o referendum lokalne, a radni Supraśla przyjęli uchwałę o jego organizacji. Prawnicy Podlaskiego Urzędu Wojewódzkiego (PUW) w Białymstoku od początku stali jednak na stanowisku, że referendum jest bezprzedmiotowe i niepotrzebne do wydania - termin upływał 12 czerwca - opinii przez radę miejską.

Po zapoznaniu się - w ramach nadzoru prawnego nad działalnością samorządów - z uchwałą supraskich radnych, prawnicy PUW ocenili, że uchwała o organizacji referendum została podjęta z istotnym naruszeniem prawa.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego wymieniono naruszenia przepisów ustawy o referendum lokalnym. Zwrócono też uwagę, że wcześniej - również rozstrzygnięciem nadzorczym - wojewoda stwierdził nieważność uchwały radnych Supraśla o powołaniu komisji do sprawdzenia, czy wniosek referendalny mieszkańców odpowiada przepisom ustawy.

W ich ocenie, przy podejmowaniu uchwały o referendum doszło do naruszenia też innych przepisów, w tym Kodeksu wyborczego. Wskazują m.in. na brak oznaczenia daty referendum i wydruku odcisku pieczęci na karcie do głosowania, stanowiącej załącznik do uchwały; zwracają uwagę, że karty nie spełniające wszystkich wymogów prawnych są nieważne, a przy tym nie ma możliwości ich modyfikacji (np. uzupełnienia jej wzoru) już po jego zatwierdzeniu przez radnych. Ocenili też, że błędy prawne zawierał kalendarz referendalny - kolejny załącznik do uchwały.

Referendum w gminie Supraśl w sprawie jej podziału odbyło się już w 2015 r. Było formalnie ważne. Przeciwko podziałowi opowiedziało się 55 proc. głosujących, ale w miejscowościach, które miałyby wejść w skład nowej gminy, zdecydowana większość głosujących opowiedziała się wówczas za podziałem.(PAP)

bur/ rof/ mrr/