Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych określa zadania tych komisji i tryb przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w wyborach posłów do Parlamentu Europejskiego zarządzonych na 9 czerwca 2024 r.

„Zgodnie z art. 161 § 1 Kodeksu wyborczego wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej są wiążące dla komisji niższego stopnia. Dlatego też członkowie komisji zobowiązani są zapoznać się z całością wytycznych i bezwzględnie je stosować” – wskazano w uchwale PKW.

Jak określono w wytycznych, niezwłocznie po powołaniu, komisja ma obowiązek odbyć pierwsze posiedzenie, na którym dokona wyboru przewodniczącego komisji i jego zastępcy oraz ustali sposób wykonania swoich zadań.

Obowiązki przewodniczącego 

Zgodnie z uchwałą PKW, pracami komisji kieruje przewodniczący. Zwołuje posiedzenia komisji i im przewodniczy. W razie nieobecności przewodniczącego jego obowiązki pełni zastępca przewodniczącego komisji.

„Podczas głosowania przewodniczący komisji odpowiada za utrzymanie porządku i spokoju, czuwa nad przestrzeganiem tajności głosowania, przestrzeganiem zakazu prowadzenia w jakiejkolwiek formie agitacji wyborczej w lokalu wyborczym i na terenie budynku, w którym lokal ten się znajduje (art. 107 § 2 Kodeksu wyborczego), oraz przestrzeganiem właściwego toku czynności podczas głosowania” – wskazano w wytycznych.

Przewodniczący komisji obowiązkowo wyznacza członka komisji, który przebywa bezpośrednio przy urnie wyborczej, zapewnia jej nienaruszalność oraz przestrzeganie przez wyborców zasad dotyczących tajności głosowania.

Zgodnie z art. 49 § 3 Kodeksu wyborczego, przewodniczący ma prawo zażądać opuszczenia lokalu przez osoby naruszające porządek i spokój, a w razie potrzeby zwrócić się do komendanta właściwego miejscowo komisariatu policji o zapewnienie koniecznej pomocy. Przewodniczący może też wydawać mężom zaufania polecenia o charakterze porządkowym, w przypadku, gdy ich działania wykraczają poza ustawowe uprawnienia, utrudniają pracę komisji, zakłócają powagę głosowania lub naruszają jego tajność.

Dostosowanie lokalu wyborczego

Jak wskazano w wytycznych, obwodowa komisja wyborcza ma obowiązek w terminie uzgodnionym z wójtem, nie później jednak niż w przeddzień głosowania, skontrolować stan wyposażenia lokalu oraz oznakowania budynku. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy niezwłocznie powiadomić o tym wójta i urzędnika wyborczego oraz ponownie sprawdzić czy ewentualne nieprawidłowości zostały usunięte. Komisja musi też dopilnować, by obwieszczenia i informacje były umieszczone na wysokości umożliwiającej ich odczytanie przez wyborców o ograniczonej sprawności ruchowej.

W lokalu wyborczym komisja powinna sprawdzić, czy miejsca wyznaczone do głosowania umożliwiają każdemu wyborcy nieskrępowane zapoznanie się z kartą do głosowania oraz jej wypełnienie w sposób niewidoczny dla innych osób. Komisja musi też oszacować, czy liczba miejsc do głosowania jest wystarczająca, by zapewnić sprawny przebieg głosowania. 

„Kodeks wyborczy nie przewiduje obowiązku przygotowania w lokalu wyborczym osłoniętych kabin do głosowania, lecz ważne jest, aby miejsca przeznaczone do głosowania spełniały swoją funkcję, tzn. zapewniały tajność głosowania. Miejsca te powinny być wyposażone w przybory do pisania. W miejscach tych należy także umieścić plakaty informacyjne Państwowej Komisji Wyborczej o sposobie głosowania” – wskazano w wytycznych.

Komisja właściwa dla lokalu dostosowanego do potrzeb wyborców niepełnosprawnych powinna sprawdzić, czy lokal oraz elementy jego wyposażenia bezwzględnie spełniają wszystkie warunki, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych.  

Ochrona danych osobowych

Według wytycznych komisja powinna zwrócić uwagę na bezwzględną konieczność zapewnienia ochrony danych osobowych wyborców ujętych w spisie, w tym przed ujawnieniem danych osobowych innych osób przy potwierdzaniu przez wyborcę odbioru karty do głosowania. 

„Komisja obowiązkowo stosuje przekazane przez urząd gminy osłony na spis, o których mowa w pkt 33 ppkt 7, zabezpieczające dane osobowe innych osób ujętych w spisie. Powyższe dotyczy również dodatkowego formularza spisu wyborców, który powinien być osłaniany (dane osobowe innych wyborców) podczas składania na nim podpisów przez wyborców” – wskazano w uchwale PKW. 

Przypomniano, że niewykonywanie lub niewłaściwe wykonywanie obowiązku dotyczącego ochrony danych osobowych, skutkować może odpowiedzialnością za naruszenie przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.

Mężowie zaufania

Zgodnie z art. 103a § 1 Kodeksu wyborczego, do każdej komisji pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego może wyznaczyć po jednym mężu zaufania. Oznacza to, że w tym samym czasie w lokalu komisji może przebywać tylko jeden mąż zaufania wyznaczony przez dany komitet.

„Mężowie zaufania danego komitetu wyborczego mogą zmieniać się w ciągu pracy komisji. Jednakże po zamknięciu lokalu wyborczego po zakończeniu głosowania mężowie zaufania nie mogą się zmieniać w trakcie czynności komisji związanych z ustalaniem wyników głosowania w obwodzie” – wskazano w wytycznych.

Przed przystąpieniem do swoich czynności mężowie zaufania muszą przedłożyć przewodniczącemu komisji dokument tożsamości oraz zaświadczenie podpisane przez pełnomocnika wyborczego lub upoważnioną przez niego osobę, sporządzone według wzoru ustalonego przez Państwową Komisję Wyborczą. 

Mężowie zaufania mają prawo być obecni podczas wszystkich czynności komisji, do której zostali wyznaczeni, w tym być obecni w lokalu wyborczym w czasie przygotowania głosowania, w trakcie głosowania i podczas ustalania wyników głosowania oraz sporządzania protokołu głosowania. Mają też prawo obserwować liczenie głosów przez komisję i ustalanie przez nią wyników głosowania oraz na bieżąco zgłaszać przewodniczącemu komisji uwagi i zastrzeżenia.

Pełna treść uchwały Państwowej Komisji Wyborczej do pobrania poniżej.

mr/