W opinii Zarządu ZMP resort edukacji całkowicie utracił kontrolę nad sytuacją polskiej oświaty, doprowadzając ją do głębokiego kryzysu. Zdaniem samorządówców największym, śmiertelnym grzechem MEN wobec polskiej oświaty jest jej rosnące niedofinansowanie.

"Od samego początku przekazywanie szkół publicznych odbywało się bez zapewnienia jasnego mechanizmu finansowania edukacji, bez jednoznacz­nego zagwarantowania poziomu subwencji oświatowej, powiązanego z oczekiwanymi standardami. Od początku przyjęto, że część kosztów funkcjonowania edukacji będą ponosić samorządy. Po przekazaniu szkół gminom i powiatom ich udział w finansowaniu zadań oświatowych nie przekraczał 25% kosztów bieżących, a kwota subwencji oświatowej w latach 2002-2003 stanowiła 2,83 – 2,87% PKB. W roku 2021 subwencja szkolna pokryła już tylko 60% bieżących kosztów oświaty, a jej relacja do PKB spadła po raz pierwszy poniżej 2% i wyniosła 1,98%" - napisano w stanowisku.

ZMP zwrócił uwagę, że luka finansowa w oświacie (różnica między kwotą subwencji a kosztami bieżącymi), rosła stale, jednak do 2015 r. przyrosty te wynosiły ok. 0,5 mld zł rocznie. Samorzadowacy wskazali, że począwszy od 2016 r. przyrost wynosi już prawie 3 mld zł rocznie, przy czym w każdym kolejnym roku znaczna część tej kwoty jest efek­tem niedoszacowania skutków wynegocjowanych ze związkami zawodowymi podwyżek płac nauczycieli,. W r. 2004 subwencja pokrywała ponad 99%, a w r. 2021 – już tylko 80% kosztów osobowych w oświacie.

Według przedstawizieli Związku rosnące niedofinansowanie oświaty powoduje pogłębianie się nierówności w dostępie dzieci do eduka­cji, gdyż wiele miast i gmin, dopłacając wielkie kwoty do podstawowego zakresu działania szkół, nie ma już możliwości finansowania zajęć dodatkowych.

W stanowisku przypomniano, że ostatnie zmiany w Karcie Nauczyciela i wydane na tej podstawie rozporządzenia zostały negatywnie zaopiniowane zarówno przez organizacje samorządowe jak i wszystkie związki zawodowe. Z kolei podjęta przez Senat RP próba naprawy tej sytuacji została odrzucona przez większość sejmową.

"Biorąc pod uwagę powyższe fakty Zarząd Związku Miast Polskich w pełni popiera wniosek Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” z dnia 9 maja br. o natychmiastowe odwołanie pana Przemy­sława Czarnka z funkcji Ministra Edukacji i Nauki oraz pana Dariusza Piontkowskiego z funkcji sekretarza stanu w resorcie edukacji" - napisano w stanowisku.

mp/