Ustawę przygotowała grupa posłów Polski 2050-TD i KO. Głównym celem nowych przepisów jest przedłużenie zamrożenia cen energii do 30 czerwca 2024 r. Autopoprawką z projektu wykreślone został, budzące kontrowersje, przepisy dotyczące elektrowni wiatrowych oraz wydłużenia czasu na uchwalenie planów ogólnych. Utrzymany został natomiast przewidywany mechanizm mrożenia cen energii oraz kontynuacji dodatku osłonowego.

Dodatek osłonowy wprowadziła ustawa dnia 17 grudnia 2021 r. Dodatek był wypłacany w dwóch wysokościach; wyższa kwota przysługiwała gospodarstwom domowym ogrzewającym się węglem. Taki sam mechanizm utrzymano w propozycji przedłużającej dodatek na pierwsze półrocze 2024 r.

Ponieważ dodatek ma obowiązywać przez pół roku, założono, że jego wysokość wyniesie połowę kwot, które obowiązywały w całym roku 2023 z uwzględnieniem waloryzacji o urzędowo potwierdzony wskaźnik inflacji w 2022 roku, który wyniósł 14,4 proc.

Dla przypomnienia, w 2023 r. roczny dodatek osłonowy wynosił:

• 400 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego;
• 600 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób;
• 850 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób;
• 1150 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób.

W przypadku gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego był kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane węglem lub paliwami węglopochodnymi, zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków, dodatek wynosił rocznie:

• 500 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego;
• 750 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób;
• 1062,50 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób;
• 1437,50 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób.

Dodatek ma na celu wsparcie "osób najuboższych w celu eliminacji zjawiska ubóstwa i wykluczenia energetycznego", dlatego przewidziano kryterium dochodowe. 

Dodatek osłonowy przysługuje: osobie w gospodarstwie domowym jednoosobowym, w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu w rozumieniu art. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie przekracza kwoty 2100 zł, oraz osobie w gospodarstwie domowym wieloosobowym, w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu nie przekracza kwoty 1500 zł na osobę;

W przypadku dodatku osłonowego obowiązuje tzw. zasada złotówka za złotówkę. Oznacza to, że dodatek jest przyznawany nawet po przekroczeniu kryterium dochodowego, a kwota dodatku jest wówczas pomniejszana o kwotę tego przekroczenia. Minimalna kwota wypłacanych dodatków osłonowych wynosi 20 zł

W przypadku gdy wniosek o wypłatę dodatku osłonowego dla gospodarstwa domowego wieloosobowego złożyła więcej niż jedna osoba, dodatek ten przyznawany jest wnioskodawcy, który złożył taki wniosek jako pierwszy.

Zgodnie z ustawą, wnioski o dodatek na pierwsze półrocze 2024 r. trzeba będzie złożyć do końca kwietnia 2024 r.

Gmina z kolei będzie miała czas na złożenie wniosku do wojewody o wypłatę dotacji na dodatki osłonowe na pierwszy kwartał 2024 r. do 15 lutego 2024 r.

Wójt, burmistrz albo prezydent miasta będzie natomiast musiał przedstawić wojewodzie informację o liczbie toczących się postępowań w sprawie wypłaty dodatku osłonowego, w których w związku z wniesieniem odwołania nie zapadło prawomocne rozstrzygnięcie organu administracji publicznej lub sądu administracyjnego, którego skutkiem jest przyznanie dodatku, oraz o łącznej wysokości dodatków osłonowych będącej przedmiotem tych postępowań, w terminie do 30 czerwca w latach 2023–2025 - dla dodatku za rok 2022 i do 30 czerwca w latach 2024-2026 - dla dodatku za rok 2024.

Maksymalny limit wydatków państwa na wypłatę dodatków w roku 2024 założono na poziomie 2 mld 300 mln zł.

Bez zmian mają pozostać reguły, iż wniosek o wypłatę dodatku osłonowego składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej ten wniosek. Przyznanie przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta dodatku osłonowego nie wymaga wydania decyzji. Odmowa przyznania dodatku osłonowego, uchylenie lub zmiana prawa do tego dodatku oraz rozstrzygnięcie w sprawie nienależnie pobranego dodatku osłonowego wymagają wydania decyzji.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta przesyła wnioskodawcy informację o przyznaniu dodatku osłonowego na wskazany przez niego adres poczty elektronicznej – o ile wnioskodawca wskazał adres poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku osłonowego. W przypadku gdy wnioskodawca nie wskazał adresu poczty elektronicznej we wniosku o wypłatę dodatku osłonowego, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, odbierając ten wniosek od wnioskodawcy, informuje go o możliwości odebrania od tego organu informacji o przyznaniu dodatku osłonowego. Nieodebranie informacji o przyznaniu dodatku osłonowego nie wstrzymuje wypłaty tego dodatku.

Jednocześnie z projektem poselskim, pierwszemu czytaniu poddany był też rządowy projekt o zmianie ustaw w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła oraz niektórych innych ustaw. Sejm go odrzucił.

Trzon obu projektów stanowił mechanizm mrożenia cen energii na rok 2024.  Projekt rządowy przewidywał przedłużenie mrożenia cen na cały 2024 r. (nie wydłużał jednak działania dodatku osłonowego); projekt poselski przedłuża zamrożenie cen energii do 30 czerwca 2024 r. 

Wnioskodawcy projektu poselskiego (grupa posłów Polski 2050-TD i KO)  tłumaczyli w debacie m.in., że chcą utrzymać zamrożone ceny do połowy roku, bo nie mają pełnych danych dotyczących budżetu; padały też argumenty, że należy powoli przywracać mechanizmy rynkowe.

js/

Czytaj też:

Sejm nie da teraz więcej czasu na plany ogólne, przepisy ws. farm wiatrowych później