Czuwanie nad przebiegiem głosowania, liczeniem głosów czy sporządzaniem protokołu – m.in. takie zadania mają obserwatorzy społeczni i mężowie zaufania.

Mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni będą mogli być obecni przy czynnościach komisji, do których zostaną wyznaczeni. Będą mogli przebywać w lokalu wyborczym w czasie przygotowania do głosowania (w dniu wyborów), a także samego głosowania, ustalania jego wyników i sporządzania protokołów. Dodatkowo mężowie zaufania będą mogli wnosić uwagi do protokołu i być obecni przy przewożeniu i przekazywaniu protokołu do właściwej komisji wyborczej wyższego stopnia.

Za Państwową Komisją Wyborczą publikujemy najważniejsze informacje o pracy mężów zaufania i obserwatorów społecznych w nadchodzących wyborach samorządowych.

Mąż zaufania, czyli kto?

Mężem zaufania może być obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, a jednocześnie nie jest pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu lub praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu czy ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu.

Mąż zaufania nie może kandydować w wyborach. Nie może też być komisarzem wyborczym, pełnomocnikiem wyborczym lub pełnomocnikiem finansowym komitetu wyborczego, jak również urzędnikiem wyborczym lub członkiem komisji wyborczej.

Jak zostać mężem zaufania?

Pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego lub osoba przez niego upoważniona ma prawo wyznaczyć po jednym mężu zaufania do terytorialnych (wojewódzkich, powiatowych i gminnych) oraz obwodowych komisji wyborczych.

Jeżeli jednak komitet wyborczy nie zarejestrował kandydatów lub list kandydatów we wszystkich okręgach wyborczych, mężów zaufania reprezentujących ten komitet można wyznaczyć tylko do obwodowych komisji wyborczych na obszarze okręgu, w którym komitet ten zarejestrował kandydata lub listę kandydatów.

Jeśli więc chcesz zostać mężem zaufania, zgłoś się do wybranego komitetu wyborczego.

Kto może zostać obserwatorem społecznym?

Obserwator społeczny musi spełniać te same wymagania, co mąż zaufania.

Co ważne, prawo do wyznaczenia obserwatorów społecznych przysługuje zarejestrowanym w Polsce stowarzyszeniom i fundacjom, do których celów statutowych należy troska o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego.

Wygaśnięcie funkcji

Funkcja męża zaufania lub obserwatora społecznego wygasa w przypadku zrzeczenia się tej funkcji, śmierci, odwołania lub podpisania zgody na zgłoszenie do komisji wyborczej, kandydowanie w wyborach bądź objęcie funkcji pełnomocnika, komisarza wyborczego, urzędnika wyborczego.

Obserwatorzy społeczni i mężowie zaufania mogą rejestrować czynności obwodowych komisji wyborczych
Obserwatorzy społeczni i mężowie zaufania mogą rejestrować (z wykorzystaniem własnych urządzeń) czynności obwodowej komisji wyborczej ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie oraz obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie.

Uprawnienie to dotyczy wyłącznie okresu pomiędzy podjęciem w dniu głosowania przez obwodową komisję wyborczą ds. przeprowadzenia głosowania w obwodzie czynności do rozpoczęcia głosowania oraz okresu od zamknięcia lokalu wyborczego do podpisania protokołu przez członków obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania w obwodzie.

Zgodnie z przepisami, materiały zawierające zarejestrowany przebieg wspomnianych czynności na wniosek męża zaufania lub obserwatora społecznego mogą zostać zakwalifikowane jako dokumenty z wyborów.

Co z publikacją i transmisją rejestrowanych treści?

Kodeks wyborczy upoważnia mężów zaufania jedynie do rejestracji czynności obwodowych komisji wyborczych, a nie do umieszczania tych treści w Internecie – wskazuje PKW. Czytaj: Nagranie i co dalej. Mężowie zaufania mogą rejestrować pracę komisji wyborczych; co jeśli wrzucą film do sieci?

Źródło: PKW

aba/