„Trwająca pandemia determinuje obecnie życie gospodarcze i społeczne w Polsce. Jej skutki będą odczuwane jeszcze przez długi czas. Dlatego też w 2021 roku Najwyższa Izba Kontroli zwróci szczególną uwagę na problemy związane z wirusem SARS-CoV-2” - podała Izba w komunikacie.

NIK zapowiada m.in. kontrole funkcjonowania szpitali, szkół i administracji publicznej w warunkach pandemii. Sprawdzona zostanie jednocześnie skuteczność tarczy antykryzysowej oraz zastosowania ulg i zwolnień podatkowych. Pod lupą znajdzie się także sprawność funkcjonowania systemów i instytucji finansowych.

Kontrolerzy NIK zbadają, czy zmiany w organizacji i finansowaniu szpitali w czasie pandemii pozwoliły na ich sprawne funkcjonowanie. Sprawdzone zostaną szkoły, które w związku z koronawirusem przeszły na nauczanie zdalne. Kontrole mają wykazać, jak zorganizowano i realizowano kształcenie dzieci i młodzieży w sytuacji zagrożenia wirusem.

„Kluczową rolę w walce z pandemią odgrywają rząd wraz z wojewodami oraz samorządy. Zbadana zostanie także ich działalność, w szczególności udzielanie ulg, zwolnień podatkowych i innych elementów wsparcia podatników oraz w jaki sposób wypłacano zwrot podatków” - czytamy.

Najwyższa Izba Kontroli przyjrzy się ponadto realizacji pomocy, znanej jako Tarcza Antykryzysowa, poborowi podatku VAT i jego skuteczności w warunkach pandemii oraz wyhamowania gospodarki, a także sprawdzi, czy banki podejmowały legalne i skuteczne działania w celu ograniczenia następstw pandemii.

Zaplanowano kilka kontroli, które mają wykazać, jakie były skutki pandemii na funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego czy funduszy szkoleniowych.

„Kontrolerzy zbadają również, jak z organizacją pracy w formie zdalnej poradziła sobie administracja publiczna. W dziedzinie ochrony zdrowia sprawdzone zostaną zakupy i wykorzystanie wysokospecjalistycznej aparatury medycznej oraz skuteczność Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń” - wskazano.

W rozpoczynającym się roku NIK zamierza przeprowadzić m.in. kontrole w wojsku i policji. „Kontrola obejmie m. in. wykorzystanie środków przymusu bezpośredniego oraz skuteczność mechanizmów zabezpieczających przed nadużywaniem tych środków” - zaznaczono.

Pod lupą Izby znajdą się sprawy, związane z ekologią, w tym z użyciem węgla w energetyce. W tym kontekście wymieniono walkę ze smogiem w ramach programu „Czyste Powietrze”, który polega na dopłatach do wymiany starych pieców oraz docieplenia domów jednorodzinnych.

„Najwyższa Izba Kontroli sprawdzi też jak wykorzystywana jest energia wód termalnych do wytwarzania ciepła, jak wykorzystywana jest biomasa w produkcji energii oraz jak rozwija się morska energetyka wiatrowa” - głosi komunikat.

Publikujemy wykaz kontroli, które NIK zamierza przeprowadzić w 2021 roku wobec jednostek samorządu terytorialnego:

OŚWIATA:
W trzecim i czwartym kwartale 2021 r. zbadane zostanie finansowanie zadań oświatowych realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego Kontrola ma odpowiedzieć ta pytanie: w jakim stopniu dostępne jednostkom samorządu terytorialnego środki na zadania oświatowe, w szczególności środki przekazywane z budżetu państwa, zapewniają finansowanie potrzeb w tym zakresie.

PRAWO:
W drugim kwartale oczekiwana jest kontrola pod kątem przekształcenia prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów. Głównym celem jest sprawdzenie, czy organy samorządu terytorialnego skutecznie i zgodnie z prawem realizowały zadania związane z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności.

POLITYKA SPOŁECZNA:
W pierwszym i trzecim kwartale kontrolerzy NIK zajmą się realizacją programu „Senior+”, którego celem jest zapewnienie dziennej opieki osobom starszym. Wynikiem kontroli ma być uzyskanie odpowiedzi na pytanie: czy Program „Senior+” był efektywnym narzędziem zwiększania aktywnego uczestnictwa osób starszych w życiu społecznym w ramach polityki senioralnej realizowanej przez samorządy.

EKOLOGIA:
Pierwszy i drugi kwartał to kontrola dotycząca zachowania i zwiększania terenów zielonych w miastach. Ma ona wykazać, czy jednostki samorządu terytorialnego prawidłowo i rzetelnie realizowały zadania dotyczące zachowania i zwiększania terenów zielonych w miastach.

INFRASTRUKTURA:
Dwa pierwsze kwartały 2021 r. to również kwestia dochodzenia przez jednostki samorządu terytorialnego należności w związku ze zniszczeniami infrastruktury drogowej. Celem kontroli jest sprawdzenie, czy zarządcy miejskiej infrastruktury drogowej rzetelnie odtwarzają zniszczoną infrastrukturę drogową oraz skutecznie dochodzą należności od sprawców.

W drugim i trzecim kwartale NIK zbada wspólne przedsięwzięcia jednostek samorządu terytorialnego w zakresie infrastruktury komunalnej. Kontrolerzy sprawdzą, czy wspólne przedsięwzięcia jednostek samorządu terytorialnego dotyczące budowy, rozbudowy lub eksploatacji infrastruktury komunalnej zapewniły osiągnięcie zakładanych rezultatów.

POLITYKA RODZINNA:
W drugim i czwartym kwartale NIK zajmie się działaniami wobec dłużników alimentacyjnych, podejmowanych przez podmioty samorządowe województwa opolskiego. Kontrola ma odpowiedzieć na pytanie, czy podmioty publiczne skuteczne egzekwowały należności od dłużników alimentacyjnych.

ROLNICTWO:
Drugi i trzeci kwartał upłynie pod znakiem kontroli wykorzystania środków publicznych na działalność izb rolniczych. Celem jest sprawdzenie, czy izby rolnicze prawidłowo wykorzystują majątek oraz środki finansowe na realizację zadań ustawowych oraz zleconych przez organy administracji rządowej i samorządowej.

FINANSE:
W trzecim i czwartym kwartale NIK skoncentruje się na nadzorze regionalnych izb obrachunkowych nad stanowieniem prawa przez organy jednostek samorządu terytorialnego. Pytaniem definiującym cel główny kontroli jest: Czy regionalne izby obrachunkowe sprawowały skuteczny nadzór nad stanowieniem prawa przez jednostki samorządu terytorialnego?

KOLEJNICTWO:
W pierwszym i trzecim kwartale NIK zbada działalność samorządu województwa dolnośląskiego na rzecz przywracania połączeń kolejowych. Kontrolerzy będą chcieli uzyskać odpowiedź na pytanie, czy podejmowane przez samorząd województwa dolnośląskiego przywracanie połączeń kolejowych wpływało na poprawę, rozwój i funkcjonowanie transportu kolejowego.

Plan pracy NIK w 2021 r. publikujemy w załączniku poniżej,.

jjk