Regulacja, którą przygotowali posłowie PiS ma na celu przede wszystkim zmniejszenie dysproporcji w zakresie finansowania szkół publicznych prowadzonych przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego oraz osoby fizyczne i szkół niepublicznych, które na podstawie obowiązujących przepisów są udziałem szkół niepublicznych.

Przede wszystkim projekt przewiduje nowe możliwości wpierania placówek wychowania przedszkolnego, szkół dla dzieci i młodzieży oraz placówek oświatowych. Zgodnie z regulacją organ stanowiący JST będzie mógł wyrazić zgodę na udzielenie pomocy finansowej lub rzeczowej przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole, w której jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki lub placówce, prowadzonym przez osobę prawną niebędącą jednostką samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, dla których jednostka ta jest organem rejestrującym, jeżeli udzielenie tej pomocy będzie sprzyjać poprawie warunków nauki, wychowania i opieki.

Jak zaznaczono w uzasadnieniu projektu, przepisy dotyczące podjęcia decyzji o wsparciu oraz szczegółowe regulacje dotyczące sposobu przekazania wsparcia, które z jednej strony są proste, z drugiej zaś gwarantują właściwe wykorzystywania pieniędzy pochodzących z budżetów samorządów lokalnych, mogą być wykorzystane również jako ścieżka przekazania środków z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej.

Ponadto projekt ma umożliwić niesamorządowym jednostkom systemu oświaty ubieganie się o inne niż ujęte w części oświatowej subwencji ogólnej środki przekazywane z budżetu państwa na realizację zadań w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej. Zasady przekazywania tych środków będą określone przepisach szczególnych.

W projekcie zaproponowano też nowe rozwiązanie w zakresie rozstrzygnięcia, które niesamorządowe jednostki systemu oświaty powinny mieć możliwość wypłacenia swojemu pracownikowi część lub całości wynagrodzenia, pokrywanego z dotacji udzielanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, w wysokości do 250% 12-krotnego średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego zatrudnionego na podstawie przepisów ustawy – Karta Nauczyciela. Zaproponowano, że wszystkie jednostki, prowadzone przez osoby fizyczne i osoby prawne niebędące JST, w których zapewnia się możliwość skorzystania z wychowania przedszkolnego oraz edukacji, wychowania i opieki (w tym realizacje obowiązku szkolnego i obowiązku nauki) dzieciom i
młodzieży do 18 roku życia, będą korzystały z wyższego 250% limitu. Limit 150% 12-krotnego średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego będzie dotyczył jedynie szkół, w których nie jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki (szkoły policealne, szkoły dla dorosłych oraz branżowe szkoły II stopnia).

Ponadto w projekcie zaproponowano nową regulację, która jest szczególnie ważna dla przeszkoli, szkół i placówek nie pobierających opłat od rodziców. Zgodnie z projektem, środki z dotacji udzielanych z budżetów JST będzie można, bez żadnych już wątpliwości, przeznaczyć również na świadczenia obowiązkowo udzielane pracownikom na podstawie ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. 

Ponadto projekt zakłada ujednolicenie zasad udzielania dotacji, publicznym i niepublicznym szkołom, w których nie jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, a także uszczegółowienie zasad kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji udzielonych niesamorządowym jednostkom systemu oświaty z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Szkoły niepubliczne, w których jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki otrzymują dotację na każdego ucznia w kwocie przewidzianej w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego, podczas gdy dla tzw. niesamorządowych szkół publicznych kwota tej dotacji jest powiększona o tzw. wskaźnik zwiększający (vide art. 25 i 26 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Rozwiązanie to - mając charakter systemowy – wpływa w zasadniczy sposób na budżety szkół niepublicznych, które z mocy prawa zostają pozbawione części dochodów ze źródeł publicznych dostępnych dla innych szkół. Oprócz tego szkoły niepubliczne znajdują się w gorszym położeniu pod innymi jeszcze względami, co wszystko razem może wpływać na hamowanie rozwoju tego typu szkolnictwa w Polsce. 

Jednocześnie jednak na równi ze szkołami publicznymi szkoły niepubliczne partycypują w kształceniu dzieci i młodzieży, ponoszą taką samą odpowiedzialność za jego poziom, a ich obowiązki nie są mniejsze niż w szkołach publicznych.

mp/