Z Funduszy Europejskich region zaczął korzystać jeszcze przed 2004 rokiem. Fundusze przedakcesyjne, środki z Polityki Spójności, środki ze Wspólnej Polityki Rolnej i programu KE "Łącząc Europę" złożyły się na sumaryczna kwotę 66,2 mld zł. Jak wylicza samorząd województwa z pieniędzy tych sfinansowano m.in. budowę autostrady A4 odcinek Kraków - Tarnów, Centrum Kongresowe ICE, budowę drogi ekspresowej S7, odc. Lubień – Rabka. Zakupiono nowoczesny sprzęt do nowej siedziby Szpitala Uniwersyteckiego Kraków-Prokocim. Wybudowano Auditorium Maximum Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz przebudowano gmach Opery Krakowskiej.

"Dzięki dostępności europejskiej pomocy, mamy szansę na kontynuowanie inwestycji służących Małopolsce. Zainwestujemy w przedsiębiorczość, nowe miejsca pracy i badania. Zadbamy o dobry klimat i środowisko. Dzięki unijnemu wsparciu poprawimy i usprawnimy system transportowy. Będziemy nadal wzmacniać potencjał gospodarczy i społeczny regionu" - podkreśla marszałek Małopolski Witold Kozłowski, cytowany przez serwis urzędu marszałkowskiego.

Region określił strategiczne obszary rozwoju na unijną perspektywę finansową 2021-2027. 312 mln euro skierowane zostanie na szeroko rozumiana przedsiębiorczość. Chodzi w szczególności o badania, innowacje i cyfryzację. Przedsiębiorcy nadal będą mogli korzystać z Bonów na Innowacje i wsparcia dla start-upów. Dofinansowane zostaną inwestycje uczelni i centrów badawczych. Unijne pieniądze wspierać będą też rozpoczęcie działalności biznesowej.

Niemal co czwarte euro władze regionu przeznaczą na cele klimatyczno-środowiskowe. 510 mln euro środków unijnych umożliwi między innymi inwestowanie w nowe źródła energii odnawialnej, poprawę jakości powietrza, rozwój systemów gospodarki odpadami oraz wsparcie służb ratunkowych i ochronę różnorodności biologicznej. Dzięki tym środkom będziemy mogli zadbać o bezpieczeństwo ekologiczne regionu. W planach jest też wprowadzenie modelu szkół neutralnych klimatycznie i naprawienie relacji z naturą, czyli ochrona gatunków i plan odbudowy zasobów przyrodniczych. 

Jak czytamy w opracowaniu urzędu marszałkowskiego, Małopolska przeżywa prawdziwą transportową rewolucję. Mieszkańcy regionu już korzystają z ekologicznych autobusów, komfortowych węzłów przesiadkowych, parkingów Park&Ride oraz kilometrów nowych ścieżek rowerowych, zakończonych parkingami „Bike & Ride”. Fundusze z nowej perspektywy pozwolą na kontynuację tego eko-trendu. 136 mln euro zaplanowano na rozwój niskoemisyjnego transportu dla małopolskich miast i 201 mln euro dla regionu. 

Blisko 660 mln euro władze regionu przeznaczą na tworzenie nowych miejsc pracy, rozwój Małopolan i ich kompetencji zawodowych. Mieści się w tym wsparcie zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Pomoc uzyskają także podmioty ekonomii społecznej, a Małopolanie znów będą mogli brać udział w programach profilaktyki zdrowotnej. Dedykowane wsparcie uzyska społeczność romska. 

Z Funduszy Europejskich zarządzanych przez samorząd województwa skorzystają tez wspólnoty lokalne. Kwota 211,3 mln euro wesprze projekty zwiększające wpływ wspólnot lokalnych na rozwój obszarów wiejskich. To środki między innymi na ochronę i opiekę nad zabytkami, trasy rowerowe, stworzenie Małopolskiej Giełdy Rolnej, rewitalizację miast i obszary uzdrowiskowe.  

Małopolska skorzysta też  Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji - na łagodzenie skutków transformacji energetycznej na terenach węglowych regionu. 254 mln euro trafi do terenów węglowych regionu – powiatów: wadowickiego, oświęcimskiego, olkuskiego i chrzanowskiego. Wsparciem objęte zostaną projekty z obszaru promocji przedsiębiorczości, jak i inwestycje przyjazne środowisku, dotyczące termomodernizacji budynków, montaż instalacji fotowoltaicznych czy pomp ciepła.

Nowością w perspektywie finansowej 2021-2027 jest szerokie zastosowanie podejścia terytorialnego, u którego podstaw stoi teza, że dostosowane projektów do określonych typów terytoriów jest bardziej efektywne niż tradycyjne inwestycje. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne do tej pory adresowano tylko do metropolii krakowskiej, teraz dofinansowanie na wspólne przedsięwzięcia otrzyma także Tarnów, Nowy Sącz, Chrzanów, Gorlice i Podhale. Z kolei Inne Instrumenty Terytorialne to inwestycje na terenie „Otuliny Podkrakowskiej”, obejmującej gminy znajdujące się w bezpośrednim oddziaływaniu Krakowa, niewchodzące w skład ZIT Kraków. Ten instrument dedykowany jest przede wszystkim obszarom wiejskim oraz rozwojowi społeczeństwa obywatelskiego. Na realizację tych zadań przeznaczone zostało blisko 390 mln euro, aż 16 proc. całości Funduszy Europejskich dla Małopolski.

woj/