Projekt dotyczący nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych rządu. Zgodnie z założeniami, prawo do emerytury stażowej przysługiwałoby kobietom, które mają udokumentowany okres składkowy, wynoszący co najmniej 38 lat i mężczyznom z okresem składkowym wynoszącym przynajmniej 43 lata. Prawo do emerytury stażowej przysługiwałoby niezależnie od wieku osoby ubiegającej się o świadczenie.

„Emerytury stażowe dedykowane będą osobom, którym stan zdrowia nie pozwala na kontynuowanie aktywności zawodowej do osiągnięcia wieku emerytalnego” – wskazano w projekcie. „Projektowane rozwiązanie pozwala pracownikom z wieloletnim stażem na podjęcie samodzielnie decyzji, uwzględniającej ich sytuację osobistą, zdrowotną, rodzinną, dochodową, majątkową i społeczną, czy kontynuować zatrudnienie, czy zdecydować się na przejście na emeryturę stażową” – dodano.

W uzasadnieniu do projektu wskazano, że zaproponowane rozwiązanie stanowić będzie prawo, a nie obowiązek. Decyzja o skorzystaniu z emerytury stażowej będzie należała do osoby zainteresowanej, uwzględniającej zarówno swój stan zdrowotny, sytuację finansową, jak i możliwość dalszego kontynuowania aktywności zawodowej.

Zgodnie z projektem ustawy nabycie prawa do emerytury stażowej ma być też uzależnione od jej wysokości, tj. świadczenie będzie przysługiwało pod warunkiem, że jego wysokość nie będzie niższa od kwoty najniższego świadczenia emerytalnego, o którym mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wysokość emerytury stażowej będzie zasadniczo ustalana na tych samych zasadach co emerytury w systemie powszechnym. Podstawę obliczenia emerytury stażowej ma stanowić kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie.

Projekt zakłada, że emerytury stażowe będą przysługiwały również osobom ubezpieczonym w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. 

Jak podaje GUS, w 2022 r. relacja przeciętnej miesięcznej emerytury brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych do przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej wyniosła 53,7 proc. i obniżyła się o 1,3 p. proc. w porównaniu do roku poprzedniego. Istotny spadek tej relacji z 66,8 proc. do 59,1 proc. wystąpił w 2008 r., a następnie obserwowano stopniowy wzrost do 2013 r. Relacja ta w 2014 r. pozostała na tym samym poziomie, a następnie stopniowo obniżała się, łącznie o 10,3 p. proc. w okresie 2014-2022.

W przypadku przeciętnej miesięcznej emerytury brutto z KRUS w okresie 2000-2006 relacja jej wartości w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej pozostawała na zbliżonym poziomie od 40,2 proc. w 2000 r. do 40,9% w 2006 r. W latach 2007-2008 wystąpił spadek do poziomu 34,8 proc. Relacja na poziomie około 35 proc. pozostała do 2011 r., po którym nastąpił jej wzrost do 36,1 proc. w 2013 r., a następnie stopniowy spadek do poziomu 30,4 proc. w 2019 r. W 2020 r. zanotowano nieznaczny wzrost tej relacji o 0,3 p. proc., a w latach 2021 - 2022 wystąpił ponowny spadek. W 2022 r. relacja zmniejszyła się o 1,8 p. proc. do 27,2 proc. w porównaniu do roku poprzedniego. Jest to najniższy poziom od 2000 r. 

mr/