Rada Miasta Luboń podjęła uchwałę w sprawie zmian w statucie gminy, w którym określiła obowiązki radnego. W uchwale zawarto zapis, że „nie rzadziej niż raz w kwartale radni winni przyjmować w swoich okręgach wyborczych – w terminie i miejscu podanym uprzednio do wiadomości mieszkańców – osoby, które chciałyby złożyć skargi i wnioski czy postulaty." Wojewoda wielkopolski w rozstrzygnięciu nadzorczym stwierdził nieważność uchwały w zakresie tego zwrotu uznając, że przekracza ona upoważnienie ustawowe rady zawarte w ustawie o samorządzie gminnym. 

Wojewoda: radni nie mogą ingerować w kompetencje wójta, powierzając obowiązki jego podwładnym

Wojewoda stwierdził, że rada miasta uchwalając statut zobowiązana jest do przestrzegania zakresu ustawowego, a regulacje nie mogą stać w sprzeczności ani z ustawą o samorządzie gminnym, ani z żadnym innym aktem wyższego rzędu. Ponadto rada, realizując przyznaną jej kompetencję uchwałodawczą, nie może wkraczać w materię już uregulowaną ustawą, chyba że przepis upoważniający wyraźnie na to zezwala. W związku z tym w ocenie wojewody przepis zobowiązujący radnych do określonego sposobu sprawowania mandatu w sposób istotny narusza prawo, ponieważ określenie obowiązków radnych w statucie gminy przekracza zakres upoważnienia ustawowego.

Wojewoda przywołał również orzecznictwo sadowo-administracyjne, w którym uznaje się, że mandat radnego ma charakter mandatu wolnego, a jego wykonanie poddane jest jedynie weryfikacji wyborczej. W związku z tym sposób oraz częstotliwość wykonywania obowiązków pozostawione są w uznaniu radnego. Taką interpretację sprawowaniu mandatu wskazał też WSA w Opolu w uzasadnieniu wyroku z 30 października 2019 r., który uznał, że z ustawy o samorządzie gminnym wynika zakaz ustanawiania przez radę jakiejkolwiek regulacji, która ma na celu doprecyzowanie obowiązków radnego lub ustanawia dodatkowe obowiązki. Taka regulacja stanowi bowiem naruszenie istoty mandatu radnego.

„Ustawodawca uregulował obowiązki radnych w sposób wyczerpujący. Innymi słowy, materia ustawowa nie powinna być w tym zakresie doprecyzowywana czy zmieniana" -  czytamy w przywołanym przez wojewodę wyroku WSA w Opolu.

Ustawa o samorządzie gminnym reguluje uprawnienia i obowiązki radnego oraz wskazuje, że tryb pracy organów gminy określa statut. Natomiast w myśl art. 23 ust. 1 „radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radny utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców". 

mr